Netwerksite myspace.com is gesloten in Turkije. Het is niet helemaal duidelijk om welke reden, maar het schijnt te maken te hebben met auteursrechten die op de site geschonden zouden worden. Op myspace wordt veel muziek uitgewisseld en het lijkt mij niet zo verwonderlijk dat daar wel eens iets mis gaat qua copyrights. Wat tegen de wet is, maar geen reden de hele site dan maar te sluiten, lijkt mij. Het lijkt nogal op wat er met youtube (al pak ‘m beet anderhalf jaar dicht) gebeurde: op een aantal plekken wordt een wet overtreden, maar niet precies die plekken worden geblokkeerd, maar de hele site.
Nu kreeg ik van verschillende mensen de vraag of de Turkse autoriteiten achter de myspace-blokkade zitten: misbruiken zij auteursrechten om sociale netwerksites aan banden te leggen? En is nou juist myspace daar slachtoffer van omdat daar een boel alternatieve muziek uitgewisseld wordt die je misschien zou kunnen aanmerken als ‘subversief’, als ‘gezagsondermijnend’? Interessante gedachte, maar nee, ik denk het niet. Turkije is geen dictatuur, en het land heeft zelfs een enorm gevarieerde ‘subversieve’ scene. Een grote links beweging bijvoorbeeld, inclusief ouwerwetse communisten, een grote en levendige alternatieve muziekscene en studentenverenigingen voor zowat elk denkbaar gedachtegoed. Ja, daar zijn geregeld problemen mee natuurlijk. Zoals gewelddadigheden op universiteiten (waar ik vorig jaar dit korte artikel over schreef). En nog niet zo lang geleden werd een jonge man gearresteerd die demonstreerde en een links tijdschrift uitdeelde – hij overleefde zijn arrestatie niet (lees daarover dit artikel). Verschrikkelijk, en elke keer dat zoiets gebeurt is een keer te veel, maar er is geen geplande campagne van de overheid om ‘subversieve’ groepen om zeep te helpen en sociale netwerken te sluiten.
Het is trouwens over het algemeen ook niet de overheid die het initiatief neemt om de toegang tot een site te blokkeren. In het geval van youtube was het een vereniging voor de bescherming van het gedachtegoed van Atatürk die om de sluiting vroeg. In het geval van myspace lijkt het erop dat het een organisatie voor auteursrecht was die sluiting bepleitte. De procedure lijkt – al ben ik geen jurist – vrij simpel: als er iets illegaals te vinden is op een site, kun je de rechter vragen de site te sluiten, en als er inderdaad iets illegaals wordt gevonden, wordt dat verzoek ingewilligd.
Het probleem in Turkije is dat er nog zoveel als ‘illegaal’ gebrandmerkt wordt. Natuurlijk zijn youtube en myspace niet als enige de pineut: er zijn zonder overdrijven honderden sites onbereikbaar. Soms wegens illegaliteiten als online gokken en (kinder)porno, maar vaak ook wegens overtredingen van wetten die de vrijheid van meningsuiting beperken. Zoals de wet die het beledigen van Atatürk en zijn nagedachtenis strafbaar stelt: Atatürks erfenis kan niet eens openlijk bediscussieerd worden, en in het geval van youtube was een filmpje waarop de vader des vaderlands lippenstift en oogschaduw droeg en zich ‘gedroeg als een homo’ voldoende om youtube af te sluiten. Veel sites worden ook gesloten omdat ze ‘terrorisme propageren’, wat bijvoorbeeld het geval kan zijn als een site het over PKK-leider Öcalan heeft en hem ‘meneer Öcalan’ noemt – hem ‘meneer’ noemen wordt als respectvol en dus illegaal gezien.
Dus ja, er is een probleem met internetwetten – iedereen kan om een blokkade vragen en de telecomautoriteiten willen geen specifieke urls afsluiten maar alleen hele sites blokkeren. Maar het werkelijke probleem zijn dus wetten die de vrijheid van meningsuiting aan banden leggen. En let wel, dan heb ik het natuurlijk niet over auteursrechtwetten he, maar dat spreekt voor zich van iemand die haar brood verdient met schrijven ;-). Maar zelfs als liefhebber van het auteursrecht, zeg ik: er zijn subtielere manieren daarmee om te gaan dan botweg hele sites onbereikbaar maken.
Recente reacties