‘Maar alleen als Turkije aan de Kopenhagen-criteria voldoet natuurlijk’, zegt Judith Sargentini, Nederlands Europarlementariër voor de Groenen. Ze is zojuist aanwezig geweest bij de oprichting van een informele groep van Europarlementariërs, de ‘Vrienden van Turkije’. Ze zijn vóór toetreding van Turkije tot de Europese Unie, maar natuurlijk, nooit zonder de mantra: ‘áls Turkije aan de Kopenhagen-criteria voldoet’.
Later deze maand komt de Duitse bondskanselier Angela Merkel op bezoek in Turkije. Zij is één van de Europese leiders die tegen Turkije’s EU-lidmaatschap is. Een ‘bevoorrecht partnerschap’ lijkt haar beter, en andere Europese leiders adviseren Turkije lid te worden van een (niet-bestaande) ‘Mediterrane Unie’ die dan nauw zou kunnen samenwerken met de EU. ‘Je zou haast denken’, zegt Sargentini, ‘dat iedereen in de Europese politiek tegen Turkije’s lidmaatschap is. Dat is niet zo. Veel Europarlementariërs steunen Turkije’s toetreding.’
Er is, zegt ze, zelfs een Cyprioot ‘Vriend van Turkije’ geworden. En ook een paar christen-democraten hebben zich aangesloten. Sargentini: ‘Niet iedereen kan in het parlement openlijk zijn steun voor Turkije uitspreken. Die Cyprioot zou zowat gelyncht worden bij thuiskomst. En voor christen-democraten is het ook niet vanzelfsprekend dat ze zich positief uitlaten over Turks lidmaatschap.’ In de Vrienden van Turkije-groep kan dat wel: de gesprekken en discussies zijn off the record en minder gepolitiseerd dan de debatten in het parlement.
Sargentini voegt nog toe dat ze natuurlijk wel een kritische vriend zullen zijn. Ik hoop maar dat het niet gaat leiden tot nog een clubje Europeanen dat Turkije vertelt dat de grondwet aangepast moet worden, dat het leger minder machtig moet worden, dat de vrijheid van meningsuiting beter gerespecteerd moet worden, net als de rechten van vrouwen en minderheden, dat de Koerdische kwestie eindelijk moet worden opgelost, en ga zo maar door. ‘Europa’ heeft nogal de neiging Turkije vooral te bekijken vanuit EU-standpunt en daardoor voortdurend te hameren op alles wat nodig is voor het land EU-lid kan worden. Zo’n beperkte benadering doet geen recht aan de enorme ontwikkelingen die Turkije op het moment doormaakt. Ontwikkelingen die weliswaar (deels) in gang gezet zijn door de wens tot Europa toe te treden, maar vooral ook worden aangejaagd door Turken zelf en door grote sociale en economische veranderingen. Turkije zou daar best eens als volwassen democratie uit te voorschijn kunnen komen. Als een land dat vanuit zichzelf is gegroeid naar een land dat bij de EU past en zonder problemen kan toetreden.
Een kritische vriend hebben is fijn, maar je hebt er niks aan als die alleen vanuit zijn eigen perspectief naar je kijkt en zo je kracht onderschat, en je trots – een niet te onderschatten factor in dit land. Maar dat weten de Vrienden van Turkije ongetwijfeld ook.
Recente reacties