Acht maanden. Acht maanden nog, tot de algemene verkiezingen in Turkije. Is dat genoeg voor de grootste oppositiepartij de CHP om genoeg stemmen te halen om de macht van de AKP over te nemen, of de AKP tenminste niet wéér een absolute meerderheid in het parlement te laten behalen? Het zou moeten kunnen. Er zijn zat onderwerpen om kiezers mee te trekken. Maar dan moeten ze wel nú beginnen. En de grote vraag is: zit CHP-leider Kemal Kilicdaroglu stevig genoeg in het zadel om de campagne met ferme hand te leiden?
De machtsstrijd in de CHP (Republikeinse Volkspartij) was nogal intens, afgelopen week. Kemal Kilicdaroglu nam begin dit jaar de leiding over van Deniz Baykal (daarover kun je hier meer lezen). Hij wilde de interne structuur van de partij hervormen en zo de macht verzwakken van de secretaris-generaal van de partij, Önder Sav. Sav, een machtig man in de partij, is geen Kilicdaroglu-aanhanger, en hij zou een voortdurende bedreiging zijn voor Kilicdaroglu en voor de stabiliteit van de partij. Kilicdaroglu ontwierp dus een partijstructuur waarbij de macht over meerdere mensen is verdeeld. Maar Sav gaf natuurlijk niet zomaar op. Er moest zelfs een beslissing van een rechter aan te pas komen om Kilicdaroglu’s partijraad geaccordeerd te krijgen.
De TV-beelden van het congres waren waanzinnig: opwinding met woorden in de zaal, opwinding met vuisten buiten de zaal, felle speeches, onwillige handdrukken, de massa van beslissers binnen de partij die aanmoedigden, uitjouwden, applaudisseerden en bijkans op Kilicdaroglu’s nek sprongen om hun steun aan hun leidsman te betuigen. Fysiek is het geen indrukwekkende man, die Kilicdaroglu. Ik zou m haast fragiel noemen, hij is niet lang, beetje ielig, hij heeft een vriendelijke, bijna zachte uitstraling en hij is geen man van maatpakken maar juist eentje die bij voorkeur niet eens een stropdas draagt. Maar mentaal is hij alles behalve fragiel natuurlijk, hij hield zich natuurlijk staande onder alle druk en leek, nee wás, zeer vastbesloten. En hij won.
Tijdens het partijcongres speechte hij over de toekomst van Turkije en de CHP. Het lijkt erop dat hij niet alleen wil breken met de oude dictatoriale partijstructuur, maar ook met de oude beleidslijnen van de CHP. De partij werd ooit door Atatürk opgericht als sociaal-democratische partij, maar dat stempel zou de partij nu nooit meer krijgen. Ze zijn niet progressief, ze zijn voor het behoud van de status-quo, ze hebben de laatste jaren op geen enkele manier bijgedragen aan de democratisering van Turkije (sterker nog: ze stelden alles in het werk om vernieuwingen tegen te houden), ze weigerden met de AKP aan tafel te gaan zitten om te praten over grote, belangrijke thema’s als een nieuwe grondwet of de Koerdische kwestie. Gaat Kilicdaroglu dat allemaal echt veranderen?
Dat moet nu toch eindelijk eens duidelijk worden. Niet meer práten graag over een nieuwe richting, maar ‘m ínslaan! Kilicdaroglu heeft de leiding sinds mei, maar feitelijk hebben we nog niets gezien. De CHP-campagne tegen constitutionale veranderingen was slappe hap, hij heeft wat halfbakken en onbegrijpelijke dingen gezegd over de hoofddoekkwestie, hij predikt dat de CHP voorstander is van een totaal nieuwe grondwet maar concrete voorstellen heb ik nog niet gehoord, en ga zo nog maar even door. Misschien was dat omdat hij nog niet stevig genoeg de leiding had met Önder Sav hijgend in zijn nek. Maar nu dat probleem is (of lijkt) opgelost, gaat het er dan nu van komen?
Er is genoeg om mee aan de slag te gaan. En nee, dan bedoel ik niet de thema’s die ik hiervoor noemde, zoals de Koerdische kwestie, de eeuwige hoofddoekstrijd, of zelfs de nieuwe grondwet. Als de CHP de verkiezingen wil winnen, moeten ze het daar niet van hebben. Koerden stemmen niet op de CHP, die stemmen op de AKP (als ze hun religieuze hart laten spreken) of op de BDP (als ze hun Koerdische hart laten spreken). Vrouwen met hoofddoek zijn ook geen potentiële CHP-stemmers. En een nieuwe grondwet, dat vind zowat iedereen in dit land belangrijk, dus daar zit niet per se verkeizingswinst, en het raakt ook niet genoeg aan het dagelijks leven van de gemiddelde Turk.
Wat dan wel? De economie natuurlijk! De Turkse economie doet het prima als je de statistieken moet geloven (economische groei van rond de tien procent en een dalende inflatie) maar de werkloosheid blijft hoog. Het probleem is vooral nijpend onder de jeugd en de AKP heeft weinig tot niets gedaan om jeugdwerkloosheid te bestrijden. Als de CHP met een strak, realistische plan komt om de werkloosheid te lijf te gaan, gaat dat zeker kiezers trekken. Zeker omdat de bevolking jong is: de gemiddelde leeftijd is 27, dus je richten op jongeren is gewoon slim.
Een ander economisch punt dat wel eens kiezers zou kunnen trekken, zijn privatiseringen. De AKP is behoorlijk voortvarend staatsbedrijven aan het privatiseren, maar dat doen ze niet in de eerste plaats om de marktwerking in bepaalde sectoren te bevorderen en de werkgelegenheid op termijn een impuls te geven, maar vooral om eraan te verdienen. Er staan nog heel wat privatiseringen op de rol, en veel turken moeten er niets van hebben. Wat als de CHP beleid uitstippeld om sociaal verantwoord te privatiseren, met respect voor de rechten van arbeiders?
Je weet het nooit bij de CHP. Kilicdaroglu heeft deze slag gewonnen, maar dat wil niet zeggen dat er geen weerstand meer tegen hem is. Er zijn bijvoorbeeld ook nog aanhangers van de Baykal die zich kunnen gaan roeren. Kilicdaroglu moet nú actie ondernemen. Als dat aanslaat, als uit de peilingen gaat blijken dat de CHP inloopt op de AKP, wordt zijn positie steviger en is er minder kans op rebellie in de partij. De aanhangers van Kilicdaroglu hebben hun slogan al lang klaar. Hij was vaak te horen afgelopen week: ‘Kemal Premier!’ Laat de strijd beginnen!
Recente reacties