De hele avond, eigenlijk de hele Koerdische kwestie viel gisteren samen met één jonge vrouw. Ik zag en hoorde haar tijdens de pauze van de avond ter nagedachtenis aan Ahmet Kayak, een Koerdische zanger die tien jaar geleden in ballingschap overleed in Parijs. De jonge vrouw werd geïnterviewd en het camerateam wilde graag dat ze haar antwoorden zou geven in het Kurmanji, haar Koerdische moedertaal. Haar hand trilde, ze stotterde en was zo emotioneel dat ze het gewoon niet voor elkaar kreeg. Na een paar hortende en stotende zinnen in het Kurmanji gaf ze het op en ging ze verder in het Turks.
Wat gisteravond gebeurde was tien en zelfs vijf jaar geleden nog ondenkbaar. Toen bestond de Koerdische kwestie officieel niet eens en kon in het openbaar geen Koerdisch worden gesproken. Ahmet Kaya was geliefd onder zowel Koerden als Turken, maar hij werd ook eindeloos vervolgd en stond zo ernstig onder druk dat hij uiteindelijk uitweek naar Frankrijk. Hij stierf tien jaar geleden in Parijs, terwijl hij in zijn eigen land had willen sterven. Als hij nog geleefd had, had hij dan nu terug kunnen komen naar Turkije? En had hij dan ongestoord door autoriteiten kunnen doen wat hij zo onvermoeibaar deed, namelijk zich uitspreken voor ieders recht te zijn wie hij is en in die verscheidenheid vreedzaam samen te leven?
Ik weet het niet, maar vast staat dat Turkije is veranderd. De openingsspeech gisteravond was in zowel Koerdisch als Turks. Een andere Koerdische zanger in ballingschap, Sivan Perwer, zong en sprak in het Koerdisch met Turkse ondertiteling op een opgenomen boodschap. Er werden slogans geroepen in beide talen. Alle grote TV-stations waren er om verslag te doen, en het publiek knalde zowat uit elkaar van emotie. Tijdens een documentaire over Ahmet Kaya’s leven, waarin concerten, interviews, scenes uit zijn leven en zijn begrafenis werden getoond, gedroeg het publiek zich alsof ze er echt bíj waren. Er was applaus, gejuich, boe-geroep als Kaya verbaal werd aangevallen of de kans niet kreeg het woord te nemen, er werd gefloten, er waren staande ovaties, tranen.
Maar het feit dat er veel is veranderd wil niet zeggen dat het verleden is verwerkt – of dat er niet nog een heleboel moet gebeuren voor de Koerdische kwestie is opgelost. Het verleden heeft zich stevig in mensen vastgezet. Het verleden van gedwongen assimilatie, het verleden van het ontkennen van de identiteit van een volk. En dat werd zó duidelijk bij die jonge vrouw.
Haar ogen waren rood van het huilen, haar handen trilden, haar emoties zaten heel hoog en ze wilde niets liever dan zelfverzekerd en trots een interview geven in haar moedertaal – dat vertelde ze me toen ik later op de avond met haar in gesprek kwam. Maar haar moedertaal had nooit de kans gehad zich in haar te verankeren. Het is overschaduwd door Turks, decennia lang de enige toegestane taal. Zelfs bij haar thuis werd vroeger geen Kurmanji gesproken, want haar ouders realiseerden zich dat hun kinderen het makkelijker zouden hebben in Turkije als ze vloeiend Turks zouden spreken. Ze leerde Kurmanji van haar opa en oma, en deed nu een cursus Kurmanji met een groepje vrienden om zo haar eigen taal beter te leren kennen. Haar eerste publieke optreden in Kurmanji was bepaald niet vlekkeloos, maar symbolischer had het niet gekund.
2 Comments »
2 Responses to “Over Ahmet Kaya en een jonge vrouw”
Comments
Blog posts on this article
-
dec 14 2010 / 11pm
[...] Klik hier om de blog van Fréderike Geerdink over de avond ter nagedachtenis van de wijle Koerdische zanger en volksheld Ahmet Kaya. Azady Achtergrond Achtergrond Lees meer van Achtergrond Delen: [...]
Beste,Ferederike,ık ben İsmael.heb jou een uur geleden gebeld via mb,wıl de jou ff danken vooor boven staande artikel over( Ahmet kaya)ben ık zo blıj dat zıjn er,nog steeds mensen op aarde,als jou.aandacht en moeıte nemen, aan anderen zıjn prolemen opmerkıng te nemen.ık woon ın Aksaray dat ıs een staad hord bıj prowencı capadocya.er zıjn zoveel verhalen te delen ,maar ben ık niet zo perfect ın corespoderen.mıjn ouders waren bıj de onalfabet.eerste keer ietse lezen over de koerden.Het was 2001 was ık ın Amsterdam.ın de oosterparkbıblieoteec boek van (Martın van bruınısen =Aga schıjg en devlet.leez de ık.ın mıjn geborte plats was verboden ietse te zegen of noemen waar de koerden ın zıtten.ık dank je van harten.en een excuses voor spellıng fautjes.fıjne kerstdagen en een gulıkkege 2011 toe wens ık voor jo, en vrede voor medemens.ismael.groeten