Emine Erdogan omhelst een Somalische vrouw die haar kind vasthoudt. Erdoğan zelf staat op het punt een kindje, dat hij net een pakje kleurkrijtjes heeft gegeven, zachtjes in de wang te knijpen. Erdoğan is op een missie. Een missie om de ellende van de hongerende Somaliërs te verlichten? of is het een zakenmissie? Een reisje om Turkije te promoten? Ja, dat is het allemaal, denk ik.
Ik twijfel er geen moment aan dat premier Erdogan en zijn vrouw Emine werkelijk begaan zijn met het lot van de hongerende Somaliërs. Maar ik zet wel vraagtekens bij de manier waarop ze zeggen hulp te willen geven. Erdoğan hamert er graag op dat Turkije ‘directe’ hulp geeft en niet via de Verenigde Naties werkt. Op die manier, zegt hij, komt de hulp ‘direct bij de mensen’ terecht.
Daarmee misleidt hij het Turkse volk. Tenzij Tayyip elke hongerende Somaliër wat geld in de hand drukt zodat ze bij de dichtstbijzijnde kruidenier rijst, brood en groente kunnen kopen. Dat zou eigenlijk wel een goed idee zijn: Erdoğan nam ook zakenmensen mee op zijn reis, misschien waren dat wel kruideniers met uitbreidingsplannen?
Autoriteiten
Sorry, ik werd even cynisch, ik kon me niet inhouden. De waarheid is natuurlijk dat hulpgeld en hulpgoederen nooit rechtstreeks gaan naar de mensen die het nodig hebben. Je moet altijd met tussenpersonen werken, meestal hulporganisaties. En die moeten weer samenwerken met de plaatselijke autoriteiten om de hulp daar te krijgen waar hij wezen moet. Die autoriteiten zien in de hulpindustrie doorgaans een goeie manier om wat geld te verdienen. Ze heffen bijvoorbeeld belastingen van hulporganisaties en gooien landings- en aanmeerrechten van vliegvelden en havens omhoog. In Somalië heb je ook nog eens meerdere ‘autoriteiten’: een overgangsregering, maar ook een aantal ‘warlords’, vooral in de hoofdstad Mogadishu en in het zuiden, waar de hongersnood het ergst is.
Ik ben absoluut geen Somalië-expert, maar er is maar een beetje googlen voor nodig en wat logisch nadenken om te weten dat de onofficiële autoriteiten al die hulporganisaties graag zien komen: ze kunnen flinke bedragen vragen voor het laten passeren van hulp door hun gebied en ze kunnen zelfs voedsel confisqueren en aan de hoogste bieder verkopen. Voor de opbrengsten kopen ze wapens. Zeggen dat je je als hulpgever of hulporganisatie niet inlaat met dergelijke frauduleuze praktijken, is te gemakkelijk: als je hulp wilt geven, kun je er simpelweg niet omheen. Somalië wordt, samen met Afghanistan, beschouwd als het moeilijkste land ter wereld om humanitaire hulp te organiseren.
Wegen, vliegvelden, winkelcentra
Volgens mij is Erdogan gewoon slim bezig. Hij kondigde tijdens zijn reis naar Somalië aan een ambassade te openen in Mogadishu om van daaruit de turkse hulp te coördineren. Prachtig – maar waar zijn ambassades over het algemeen voor bedoeld? Voor politieke betrekkingen én voor het verstevigen van economische banden. Er is een overgangsregering in Somalië, gesteund door de VN, die Erdogan zo graag wil omzeilen bij het geven van hulp. Erdogan ziet bakken met geld naar Somalië gaan vanuit alle hoeken van de wereld (hoewel Turken die het nieuws volgen deze dagen het idee krijgen dat alleen Turkije helpt) en ziet zijn kans een deel van dat geld naar Turkije te leiden. Dus verzamelt hij wat zakenmannen, opent snel een ambassade en Turkije kan meteen beginnen met geld verdienen. Er is zelfs een kans dat Somalië in de toekomst stabieler wordt (het kan nauwelijks slechter) en wegen nodig heeft, en vliegvelden, en wie weet ooit moderne winkelcentra, kortom, alle dingen waar Turken goed in zijn.
Begrijp me niet verkeerd, er is niks mis mee om economische mogelijkheden te zien. Maar wees er dan wel eerlijk en open over. En Turkse media, hallo, wakker worden, stel eens wat vragen! Of waren het nou net de bazen van mediabedrijven, die onder andere ook in de bouw zitten, die Erdoğan en zijn vrouw vergezelden op hun reis, en was hun eerste donatie/investering een miljoen pakjes kleurige krijtjes?
“Somalië wordt, samen met Afghanistan, beschouwd als het moeilijkste land ter wereld om humanitaire hulp te organiseren.”
Ik heb een tijdje geleden een stukje gelezen over Davutoglu in Afghanistan. Hij werd in elke stad waar hij kwam gevraagd om een nieuwe school te bouwen, een nieuw ziekenhuis, etc. Hij zij er over “het is net alsof ik HIER minister ben”. Met een paar telefoontjes regelde hij dan ook dat die gebouwen er kwamen.
Turkse hulporganisaties als de IHH zijn trouwens al lang bekend met hulpverlening in dit soort gevaarlijke landen en kunnen zeer effectief
Hoewel ik geen moslim ben (wel Turk) word ik toch wel misselijk van uw opmerking “Erdogan ziet bakken met geld naar Somalië gaan vanuit alle hoeken van de wereld en ziet zijn kans een deel van dat geld naar Turkije te leiden”.
Erdogan is een eervol en oprecht man, en op deze manier over hem praten vind ik respectloos. Dit heeft niet te maken met die miljoenen die erheen gaan. In de Islam staat inderdaad dat een goede daad van een moslim niet onbeloond zal blijven. Hij geloofd dus dat als Turkije Somalië nu helpt, het er in de toekomst baat van zal hebben. Maar die hulp nu is onvoorwaardelijk!!
Een ambassade kan een coördinerende functie hebben, de mogelijkheid bieden om contacten te leggen met locale machthebbers om de verdeling van hulp beter te laten verlopen maar het is ook een plek die militair verdedigd kan worden.