‘Ik ga je er in een half uur van overtuigen dat de hele Balyoz-zaak nep is.’ Ik had vandaag een interview met Celal Ülgen, de advocaat van acht verdachten in de Balyoz-zaak, een vermeend coup-plan. Sommige van zijn cliënten zijn grote vissen die ooit hoge posities hadden in het leger, zoals Cetin Dogan en Dursun Cicek. Ülgen opende documenten op zijn computer en liet me zien waarom hij er zeker van is dat er geknoeid is met bewijs. En, is hij erin geslaagd? Ben ik overtuigd?
Niet zo’n spannende vraag eigenlijk he, of ik overtuigd ben of niet? Ik ben maar een journalist, en of ik Ülgen geloof of niet, is voor de zaak totaal irrelevant. De vraag is of Celal Ülgen en zijn collega-advocaten de rechters in de Balyoz-zaak kunnen overtuigen van hun claim dat er bewijs is gefabriceerd. Maar toen ik dat aan Ülgen voorlegde, zei hij dat hij alle vertrouwen in het Turkse rechtssysteem kwijt is. Het is een samenzwering, zegt hij. Een grote samenzwering, met de Verenigde Staten als één van de belangrijkste spelers. Turkse rechters zitten ook in het complot, en dus heeft hij geen enkele verwachting van ze.
Mentaliteit
Ik word altijd sceptisch als mensen over wereldwijde complotten beginnen. Complotten zijn niet te bewijzen en niet te weerleggen. Dus die theorie veeg ik van tafel. Het is het bewijs dat telt, de documenten die op tafel liggen en die wél bestudeerd kunnen worden. En als ik me baseer op wat Celal Ülgen me liet zien, lijkt het er inderdaad op dat er met het bewijs is geknoeid. Maar dat overtuigt me er nog niet per se van dat de hele zaak nep is. Zo gemakkelijk gaat dat niet.
Ik kan me best voorstellen dat het waar is dat sommige verdachten erin worden geluisd, zeker sinds mijn gesprek met Celal Ülgen. Aan de andere kant kan ik me óók heel goed voorstellen dat een groep hoge militairen plannen had de AKP-regering omver te werpen. Het leger heeft een bloedhekel aan de AKP en heeft bovendien een rijk coupverleden. Elke militair in dit land is doordrongen van het idee dat er niks mis mee is af en toe een coup te plegen om de Kemalistische staat te beschermen. Ook dat legde ik aan Ülgen voor. Zijn reactie was dat veel mensen er zo over denken en dat het daarom extra moeilijk is mensen ervan te overtuigen dat de hele Balyoz-zaak gebaseerd is op verzonnen bewijs. Opnieuw: te gemakkelijk. Je kunt een hele serie coups en de bijbehorende mentaliteit, die nog altijd leeft in het leger, niet zo makkelijk terzijde schuiven.
Verlammend
Zoals gezegd, ik vind het niet zo relevant of ik overtuigd ben door Celal Ülgens verhaal – eerlijk gezegd wéét ik niet eens of ik wel of niet overtuigd ben. Er zijn mensen die heilig geloven dat de Balyoz-coupplannen wel degelijk bestaan, en als ik met hen zou praten zou ik ongetwijfeld ook een overtuigend verhaal te horen krijgen. Toch heeft Celal Ülgen me niet voor niets flink wat van zijn kostbare tijd gegeven. Het artikel waar ik aan werk, gaat over hoe veel mensen in Turkije hun geloof verliezen in de juridische macht. Niet alleen de verdachten en advocaten in de Balyoz-zaak, maar ook bijvoorbeeld Koerdische politici voelen zich onrechtvaardig behandeld door het systeem.
Celal Ülgen vertelde me dat zijn hoop onder andere is gevestigd op de buitenlandse pers. Dat is waarom hij graag geïnterviewd wilde worden. Als meer mensen in Europa weten wat er in Turkije speelt, zou de druk van Europa op Turkije toe kunnen nemen, en dat zou goed uit kunnen pakken voor zijn cliënten. De kop van het verhaal dat hopelijk over een paar weken wordt gepubliceerd, zal niet zijn: ‘Geknoei met bewijzen coup-plannen Turkije’. Ik ben niet in de positie daar een harde uitspraak over te doen. Het punt is: bewijs kan worden gefabriceerd, en dat gebeurt voortdurend en overal ter wereld. Maar als verdachte moet je erop kunnen vertrouwen dat een rechter je zaak onafhankelijk bekijkt, en dat je alleen veroordeeld kunt worden als het bewijs wettig en overtuigend is. Als je daar níet op kunt vertrouwen, en als zelfs grote groepen in de samenleving daar niet op vertrouwen, dan heeft het systeem een serieus probleem. En dat gebeurt nu in Turkije. Een nog schokkender boodschap dan dat er geknoeid wordt met bewijs.
Ik vind het heel goed dat je aandacht besteed aan de zaak, en kijk uit naar het interview, maar ik hoop echt dat je ook met de bepleiters van de rechtzaak gaat praten. Deze mensen zijn tot nog toe helemaal niet in de westerse media aan het woord gekomen. Daarnaast moet ik je stelling dat complotten niet te bewijzen zijn weerleggen. Er zijn al vaker complotten bloot gelegd door lekken, goede onderzoeksjournalistiek en het vragen om het openbaren van gegevens. In Nederland en Europa zijn ook politiek-militaire complotten geweest, denk maar eens aan hoe Griekenland jarenlang miljarden aan defentieuitgaven heeft weg kunnen houden uit haar begroting of waar de CIA-staybehind wapens van operatie Gladio zijn gebleven… de zaak rond Demmink etc. Allemaal dingen die betrekking hebben op ditzelfde netwerk als waar die generaals in zaten: in Turkije heette dit Ergenekon of Jitem, etc. In Turkije is men hard bezig om het militair-industrieel-financieel-politiek-complex af te breken. Het ‘gekke’ complotverhaal tegen Joris Demmink die seks met minderjarigen zou hebben gehad in Turkije op een boot werd vorig jaar ineens een stuk realistischer toen er een grote operatie was tegen militairen (en een Kazakh lees: Centraal-Aziatische opiumbaron) die minderjarige kinderen als seksslaaf hielden op de boot van Ataturk. Als je te veel doosjes open doet word je vanzelf een gekke complotter, zoals in Turkije is gebeurd. Nederland, Israel, Turkije, Rusland, Kazakhstan, de VS, ze hebben een paar dingen gemeen; drugshandel, wapenhandel, mensenhandel, kinderhandel, organenhandel. En het word grotendeels door de inlichtingendiensten gedaan. Er worden vele miljarden aan verdiend. Maar ja wie ben ik om dat te zeggen.
Dit is een goed stuk. De zogenoemde Balyoz, Ergenekon, KCK, Devrimci Karargah, en dergelijke rechtzaken zijn eigenlijk van een centraal georganiseerd door de “nieuwe diepe staat” of “nieuwe Gladio”. Dit nieuwe organisatie is eigenlijk in de handen van “Fethullah Gülen Cemaati”, die heel diep geworteld is in de politie en de justitie. Ze hebben controle bijna overal in de landelijke politie en ze hebben de belangrijkste spotten in de hand bij de justitie waar deze rechtzaken worden uitgevoerd. Bvb “özel yetkili mahkemeler”. Men moet goed begrijpen dat deze “Cemaat” een voortzetting van de oude diepe staat is en heeft dezelfde politieke/ideologische achtergrond, namelijk Turks nationalistisch/conservatief. De enige verschil is dat ze iets meer islamitisch zijn met een modernere vitrine en dat er alleen de militaire officieren mogen meedoen die ook gelovig zijn, niet zoals vroeger waar de officieren “infidel” waren. Daarom moet men al deze rechtzaken goed in gaten houden.