TBMM, dat is de afkorting van de officiële naam van het Turkse parlement: Türkiye Büyük Millet Meclisi, Turkije Grote Nationale Vergadering. Basiskennis voor iedere Turk met wat opleiding, zou je denken. Niet voor Gözde, die onlangs kandidaat was in de TV-show ‘Wie wil er miljonair worden?’. Ze is nota bene een student politicologie aan de Yeditepe Universiteit in Istanbul, en kreeg de vraag onder welke term de TBMM ook wel bekend is. Antwoord b., Parlement, was natuurlijk goed, maar Gözde twijfelde even en antwoordde toen d., ‘Yüce Divan’, het Hooggerechtshof – bekijk hier hoe dat ging. Ontzettend genant natuurlijk; voor haar, maar vooral ook voor het Turkse onderwijssysteem.
Na de show vertelde Gözde een journalist dat ze politiek haat, en dat ze pas sinds pakweg een jaartje kranten leest. Ongelooflijk natuurlijk. Waarom kiest een vrouw die politiek haat ervoor politicologie te studeren? En hoe is zo iemand, zonder noemenswaardige algemene ontwikkeling, überhaupt op een universiteit terecht gekomen? Het nog vreemdere antwoord is: in Turkije hoef je niet slim te zijn om naar een universiteit te kunnen. Daarbij heb je doorgaans niets te kiezen als het om studierichtingen gaat.
En een deel van de privé-universiteiten biedt helemaal niet zulk goed onderwijs: het inschrijfgeld is zo hoog, dat de docenten het wel uit hun hoofd laten studenten te laten zakken. Aan de Yeditepe Universiteit worden de studenten niet eens studenten genoemd, maar klanten. Per jaar kost een studie daar tussen de 10.000 en 50.000 lira (tussen €4,500 en €25,000) – staatsuniversiteiten kosten zo’n 150 lira per jaar.
Informatie stampen
Maar hoe komt het dan dat je niet slim hoeft te zijn om je te kunnen inschrijven bij een Turkse universiteit, en waarom kun je je studierichting niet kiezen? Het antwoord: het universiteitstoelatingsexamen. De uitslag daarvan bepaalt bij welke faculteiten van welke universiteiten je je kunt inschrijven. Waar je interesses liggen en wat je talenten zijn, is van geen enkel belang. Als je tot de beste testmakers behoort, heb je meer keus en kun je iets kiezen waar je belangstelling naar uit gaat, maar voor de meeste studenten is dat niet weggelegd. Blijkbaar kon Gözde ook niet kiezen.
Het goed doen bij het examen is geen kwestie van intelligent zijn. Het is een kwestie van kei- en keihard studeren, en van jarenlang naar een dershane gaan – lees daarover hier een artikel dat ik onlangs schreef voor jongerenkrant 7Days. Je leert informatie in je kop stampen en staat onder grote druk altijd met je neus in de studieboeken te zitten. Wat natuurlijk ook niet helpt je op een andere manier te ontwikkelen, bijvoorbeeld door een normaal sociaal leven, door het lezen van kranten en romans, door musea te bezoeken of dag- en weekendtripjes te maken of hobby’s te hebben, om maar eens wat te noemen.
Gözde bijvoorbeeld, heeft misschien wel van buiten geleerd waar de afkorting TBMM voor staat, maar heeft niet opgepikt wat die dan doet, en is niet gestimuleerd dat zelf uit te zoeken.
Extreem nerveus
Het universiteitstoelatingsexamen wordt gezien als het belangrijkste examen in het leven van een Turk. Gisteren werd het weer gehouden: 1.837.000 scholieren deden eraan mee, in de slag om 450.000 plaatsen aan één van de 167 universiteiten (123 staatsuni’s, de rest privé). Eén van de scholieren die mee zou doen, was de 18-jarige Damla. Maar terwijl ze op het punt stond de deur uit te gaan om het examen te gaan maken, begaf haar hart het. Ze werd naar een ziekenhuis gebracht, waar ze overleed. Haar familie verklaarde dat ze het hele jaar al extreem nerveus was geweest voor de test. Heeft het examen werkelijk Damla’s dood veroorzaakt? Puur medisch gezien lijkt me dat niet erg logisch: veel stress kan het ontwikkelen van hartproblemen stimuleren, maar dat het op jonge leeftijd plotseling tot de dood leidt, lijkt me onwaarschijnlijk. Misschien had Damla al een hartafwijking die nooit vastgesteld was, en was de examenstress de druppel. Misschien dat een autopsie daarover meer duidelijkheid kan geven. Maar dat het hartaanval kwam vlák voor ze naar het examen ging, kan nauwelijks toeval zijn.
Gözde en Damla: een hilarisch en een ontzettend triest voorbeeld van waar het Turkse onderwijssysteem toe kan leiden.
Ik weet niet of de informatie tot je is gekomen dat tientallen onderwijsinstellingen in Nederland momenteel worden onderzocht op fraude? Duizenden studenten hebben op de private instellingen hun opleiding simpelweg ‘gekocht’, en ook middelbare scholen zoals het Luzac worden beschuldigd van het verkopen van diploma’s. Ook gaat het kabinet, net zoals in Turkije, toelatingstentamens invoeren voor universiteiten. Tevens worden om de paar maanden weer hoogleraren ontslagen die betrapt zijn op grootschalig frauderen.
Meisjes als Gözde kun je ook op Nederlandse universiteiten vinden.
Dat hele onderwijs is een paardenrace en dat begint al op de creche. Veel onderwijskrachten zijn niet capabel om les te geven en dat heeft ook weer met dat hele systeem te maken, je wordt niet leraar omdat je dat graag wil, nee je hebt genoeg punten om voor leerkracht te gaan studeren . Maar wat het betekend om als leerkacht voor de klas te staan dat leer je pas als het te laat is en dan kom je er achter dat lesgeven niet voor iedereen is weggelegd. Veel leerkrachten zijn niet gelukkig en dat heeft weer een negatief effect op je kind. İk heb 2 kinderen op de staatsschool waarvan de oudste naar de anadolu lise gaat. Er wordt nog steeds gebruik gemaakt van geweld door de leerkrachten, puur alleen omdat ze de klas niet aankunnen en schreeuwen niet meer helpt. Maar er zijn uiteraard ook leerkachten die geboren zijn voor dit vak, dat zie je en dat merk je. Die zijn ook in staat om op een proffessionele manier les te geven. Helaas zijn er daar niet veel van. De oudste wil graag in het buitenland gaan studeren na de lise.
Een typisch Turkse reactie van meneer Ihsan. Meer woorden hoeven daar niet aan vuil gemaakt te worden, denk ik.
Tjibbe, ik ben geen Turk. Een standaard reactie van een Nederlander op kritiek ?
Het feit dat de Turkse universiteiten geen mannen-bastion zijn zoals de Nederlandse zou je alleen al aan het denken moeten zetten. De kwaliteit van het onderwijs is onder de maat, maar we moeten niet doen alsof het in de EU zo goed gaat.