Even 42 jaar terug in de tijd, naar 15 en 16 juni 1970. Arbeiders protesteerden tegen de regering, die stakingen wilde verbieden. Zo’n 75.000 mensen deden mee, vooral in Istanbul en Izmir. Veel stakingsleiders en vakbondsmensen werden gearresteerd en volgens oorlogsrecht berecht. Maar uiteindelijk hadden de protesten succes: de voorgestelde wetswijziging werd teruggetrokken.
Waarom is dat vandaag nog van belang? Niet alleen omdat het nu op de kop af 42 jaar geleden is. Het recht om te staken wordt in Turkije nog steeds niet gerespecteerd. Ruim twee weken geleden werd dit nog eens treurig geïllustreerd door een staking bij Turkish Airlines, die door de vakbond werd gesteund. Turkish Airlines moest meer dan 200 vluchten annuleren, waar meer dan 100.000 passagiers last van hadden. En hop, er werden 305 stakende werknemers ontslagen, door ze, hoe elegant, een sms-je te sturen. En daarna flanste het parlement een wet in elkaar om Turkije’s nationale vliegmaatschappij te behagen: voortaan is het verboden te staken voor luchtvaartpersoneel.
Laten we nog een keer terug gaan in de tijd. Niet zo ver dit keer: tot 12 september 2010. Toen werd er een referendum gehouden over veranderingen in de grondwet. Ook arbeidsrechten waren een onderdeel van het pakket wijzigingen, waarin onder andere restricties op het stakingsrecht werden afgeschaft. En nu besluit de regering gewoon voor een specifieke groep het recht om te staken weer af te schaffen. Welke groepen zijn er straks nog meer aan de beurt?
Internationale standaarden
Het wordt nog gekker als je bedenkt dat premier Erdogan laatst nog zijn gedachten wereldkundig maakte over het werk van de parlementaire commissie die de grondwet moet herschrijven: hij stelde dat de wijzigingen van 2010 onaantastbaar zijn en dus niet veranderd mogen worden. Blijkbaar heeft alleen zijn regering het recht dat op eigen houtje te doen.
Gisteren was er een protestmars op Istiklal Boulevard om de gebeurtenissen in 1970 te herdenken. Nu worden er op Istiklal aan de lopende band protesten gehouden en zijn ze niet zelden zo klein dat je ze nauwelijks opmerkt, maar dit was een flinke demonstratie. Misschien zouden veel minder mensen aanleiding hebben gezien om op te komen dagen als de strijd voor rechten voor arbeiders werkelijk tot het verleden behoorde, en er alleen maar iets te herdenken was. Als Turkije het voor elkaar had gekregen arbeiders de rechten te geven waar ze volgens internationale standaarden recht op hebben. Zoals het recht om te staken en het recht om collectieve onderhandelingen te voeren, en bescherming tegen ontslag zonder enige rechten, om maar eens wat te noemen. Het is in Turkije ook nog steeds erg moeilijk om lid te worden van een vakbond, en veel beroepsgroepen hébben niet eens een vakbond. Na 42 jaar geeft Turkije nog altijd voorrang aan economische groei boven fundamentele rechten van zwakkeren in de samenleving.
Recente reacties