Het leven was goed in Gülyazi, heb ik gehoord. Arm en niet gemakkelijk, maar goed. Gelukkig zelfs. Ik wou dat ik hier een jaar en een dag geleden al eens was geweest, en het zelf had kunnen zien en ervaren. Maar een jaar en een dag geleden had ik, zoals bijna iedereen, nog nooit gehoord van Gülyazi, een dorp in het district Uludere, gehoord.
Alles veranderde vandaag een jaar geleden. In een bombardement door het leger kwamen 34 mensen om het leven, en twintig van hen waren minderjarig. Ze waren aan het smokkelen, zoals de mensen in deze regio al decennia land doen om een inkomen te verdienen, en ze werden ‘aangezien voor PKK-leden’. Vierendertig mensen in stukken gebombardeerd, en grotendeels verbrand – ze smokkelden diesel.
Wie gaf het bevel?
Wat ik al voorspelde na het bombardement, gebeurde: de staat is druk bezig geweest de waarheid rondom het bloedbad in de doofpot te stoppen. Er werd een commissie ingesteld in het parlement – een ondercommissie van de parlementaire mensenrechtencommissie – en de commissie heeft al een paar keer een onderzoeksrapport aangekondigd, maar er ligt nog steeds niets op tafel en nu is het weer uitgesteld tot januari. Maar ik ga mezelf niet op de borst kloppen natuurlijk, met mijn juiste voorspelling. Iedereen kon dit van te voren weten. Tot nu toe heeft de staat immers nooit antwoord gegeven op vragen over moorden die ze op haar geweten heeft, nu en in het verleden.
Dat is waarom mijn volgende voorspelling ook makkelijk is: zelfs als het rapport ooit wordt gepubliceerd, zal het de vragen die de dorpsbewoners hebben, niet beantwoorden. Waar kwam de gedetailleerde informatie over de smokkelaars vandaan, wie interpreteerde die informatie en hoe, en op basis van welke informatie werd besloten een bombardement te beginnen? Hoe kan het dat degene(n) die het bevel tot het bombardement gaven, niet wisten (of wisten ze het wel?) dat de smokkelaars op pad waren, zoals alle verantwoordelijke legereenheden in de buurt altijd wisten en waar altijd rekening mee werd gehouden? Wie precies gaf de opdracht te bombarderen? Waarom duurde het zo lang voor er hulp ter plekke was om te proberen de levens te redden van degenen die niet op slag dood waren?
A sincere show of regret
Ik ben in Gülyazi geweest vlak na het bombardement – en de stukken die ik toen scheef kun je hier lezen – en ik ben in de lente nog twee weken terug geweest, en afgelopen oktober was ik er, tijdens het Offerfeest. En nu ben ik er weer, om de 34 doden te herdenken en om verslag te doen.
Ik heb nauwelijks verandering gezien in hoe het met de mensen hier gaat. Ze krijgen de kans niet om te verwerken wat er is gebeurd. De staat krabt de wond steeds opnieuw open. Niet alleen door geen antwoord te geven op de vele open vragen, maar ook door de ronduit wrede uitspraken van regeringsvertegenwoordigers (waarvan je hier een voorbeeld kunt lezen) én doordat er geen verontschuldigingen zijn aangeboden. Het smartengeld dat de regering zegt betaald te hebben, is geweigerd door de nabestaanden. Cultureel gezien is het niet per se een slecht idee om je met geld te verontschuldigen en zo’n verlies te compenseren, maar het werkt alleen als het hand in hand gaat met een oprechte blijk van spijt, en met openheid van zaken.
Op het kerkhof van Gülyazi, 27 december 2012
Wat me echt heeft geraakt dit jaar, is hoe het bombardement het leven van iedereen in het dorp heeft veranderd. Ik sprak in oktober bijvoorbeeld met een 17-jarige jongen met wie ik eerder ook had gepraat. Ik wilde gewoon wat kletsen, en vroeg dus hoe het op school ging. Hij ging niet meer naar school, antwoordde hij. Hij kon zich na het bombardement niet meer concentreren, haalde voor geen enkel vak een voldoende maar moest zo veel betalen om het jaar nog een keer te mogen doen, dat er niets anders opzat dan zijn opleiding stop te zetten.
Deze week hoorde ik iets soortgelijks van een andere jongen waar ik mee sprak. Hij was ook met school gestopt, net als heel wat van zijn vrienden, zei hij. Niemand kan zich meer op de lessen concentreren, en op de staatsschool waar ze naartoe gaan is het bombardement en het verlies van de grote groep vrienden van deze jongens nooit besproken. Al deze jonge mannen gaan (nog steeds) af en toe smokkelen om bij te dragen aan het familie-inkomen. Telkens als ik zulke jongens zie lopen in het dorp, denk ik: het waren kinderen net als zij die zijn omgekomen. Het kan niet anders of die gedachte speelt ook bij hen: ik had het zelf kunnen zijn. Hoe ga je daarmee om als puber van 16, 17, 18 jaar?
Een groen veld, omgeven door bergen
‘De jongens zijn dood’. Dat is wat een jonge vrouw die nét 18 was geworden, me eerder dit jaar vertelde. Ik vroeg haar of ze er al aan dacht om te trouwen. ‘Ik trouw nooit’, zei ze. ‘Alle jongens zijn dood’. Eén van de jongens die omkwam in het bombardement, was haar broertje. Hij was nog maar 13 jaar.
Sinds het bombardement, zijn er geen bruiloften meer gevierd. Er wordt wel getrouwd, maar alleen met een ceremonie voor de imam, en niet officieel en al helemaal niet met een feest. ik heb een video gezien van een traditionele bruiloft hier in het dorp. Stel je een groot groen veld voor, omgeven door bergen, met een massa mensen die een halay dansen, een dans die in een groep wordt uitgevoerd. De mannen in traditioneel kostuum, de vrouwen ook, in felgekleurde glitterjurken. Allemaal verleden tijd. Ik heb geprobeerd erachter te komen wanneer trouwerijen weer gevierd gaan worden. Niemand die het wist. ‘Nooit?’, vroeg ik. Maar ze weten het echt niet, en nu kunnen ze zich niet voorstellen dat ze ooit nog een bruiloftshalay zullen dansen.
Dit is kleine Mahmut, die ik noem in dit blogje. Hij houdt een foto van zijn vader vast. De buren, die ook familie zijn, rouwen naast het verse graf. De foto is genomen door Serpil Polat, en ik nam een foto van de foto in Diyarbakir, bij een tentoonstelling over het bombardement.
Net zoals de vrouwen misschien wel voor altijd zwart zullen dragen. Eerder dit jaar kregen ze fel gekleurde rokken en shirts van de vrouw van oppositieleider Kilicdaroglu, die met een aantal vrouwen van de vrouwenafdeling het dorp bezocht. Die kleding ligt nu opgeborgen in kasten, en zal nooit gedragen worden. Sommige vrouwen waren zelfs een beetje boos nadat de dames van de partij vertrokken waren: ‘Denken ze nou echt dat we dat gaan dragen, rokken en shirts met gele en oranje bloemen?’
Ik weet niet of Gülyazi er ooit bovenop gaat komen. De staat begint het bombardement langzaam te vergeten, zoals ze alle onopgeloste moorden in deze regio vergeten. Maar de mensen hier vergeten het nooit. Het heeft hun levens voor altijd veranderd. Maar enige troost is er wel. Ik vroeg Pakize (29), die haar man Osman (32) verloor in het bombardement en die achterbleef met Özkan (12), Esra (11), Sinem (10), Hülya (8) en Mahmut (6), hoe ze omgaat met de pijn, en of ze enige hoop heeft dat ze ooit antwoorden krijgt. Ze zei: ‘Ik bid. Dat geeft me wat rust. Allah weet alles.’
Deze massaslachting….
34 doden….ik zelf geloof niet in toeval…
Vraag wie wordt benadeelt en wie heeft er belang bij?
01 – De dorpelingen die hun kinderen verloren hebben er zeker geen belang bij, zij zijn slachtoffers.
02 – De Pkk wordt dolblij want nu hebben ze stok erbij om mee te slaan.
03 – BDP ook blij, nu kunnen ze meer stemmen eisen.
04 – Akp minder blij omdat ze stemmen kunnen verliezen van de Koerden en later zelfs van de Turken die ontevreden kunnen worden van de onstabiliteit.
05 – Het Turkse leger krijgt heel veel krietiek…en tegenwoordig zijn ze niet oppermachtig dus Kritiek doet pijn en kan hen de kop kosten…ook al is het een foutje.
Hier kunnen we duidelijk zien dat AKP en het Turkse leger geen belang heeft bij deze zogenaamde ongeluk.
Dus de kans dat deze ongeluk georganiseerd is door AKp of het Turkse leger is Nihil….
maar wat is er wel gebeurd….mogelijk ging de Pkk samen met de dorpelingen samen wandelen….ze hebben bewust een plek gekozen waar de Amerikaanse vliegtuigjes zonder piloot aan het vliegen waren…..
Pkk zorgt voor verdachte omstandigheden…Amerika / Cia zorgt voor sugesties…beelden…kijk daar mensen etc etc….
Het Turkse leger analyseert, verdacht en hapt toe !!!!
Cia, PKK en BDP dolblij….Koerdische slachtoffers, hun familllie in de dorpen, AKP en het leger niet blij…zij worden benadeelt…
dit kan je zien als complet theorie….of als een ongelukkige ongeluk…
welke is het, welke lijkt logischer ???
Mehmet
Mehmet, het is zo onvoorstelbaar ziek om te denken dat de BDP en de PKK hier blij mee zouden zijn. Je weet echt to-taal niet waar je het over hebt.