QANDIL – Zodra Chopy Fatah de backstage tent uitstapt, is het raak: meisjes in guerrila-kleding en in traditionele Koerdische glitterfeestjurken willen kusjes van haar, journalisten willen een quootje en PKK-leden verdringen zich om met de zangeres op de foto te worden gezet.
De Amersfoortse Koerdische Chopy, geboren in het Iraakse Kirkuk en als peuter naar Nederland gekomen, kan en wil alle verzoeken niet afslaan: ‘Deze mensen houden van mij, het zijn mijn fans. Kijk die schattige meisjes dan, ik kan toch niet zeggen dat door kusjes mijn make-up in de war raakt?’
Chopy Fatah tijdens haar optreden. Foto door mij, klik om te vergroten.
Het is Newroz, 21 maart. De dag dat de lente begint en Koerden (en veel andere volken in de regio) het begin van het nieuwe jaar vieren. Plaats van handeling: een groene weide tussen de ruige kammen van het Qandil-gebergte in Noord-Irak, een gebied dat al jaren onder militaire controle staat van de Koerdische gewapende beweging de PKK. Een paar honderd guerrilla zijn vanuit hun kampen naar deze wat lager gelegen plek gekomen, net als een paar duizend van hun aanhangers uit Irak, Turkije, Syrië en Iran. Op het podium wordt Koerdische muziek afgewisseld met toespraken van politici en PKK-kopstukken. Bij de afscheiding tussen publiek en podium houden vijf guerrilla – drie vrouwen, twee mannen – relaxed de wacht, kalasjnikov om de schouder. Op de weide wordt in grote groepen gedanst, en gepicknicked.
Chopy Fatah (30), tijdens optredens doorgaans gehuld in zwierige glitterjurken, treedt vandaag op in groene guerrilla-outfit: wijde broek, jasje, hesje. ‘Hebben ze speciaal voor mij gemaakt en ik vind het prachtig’, zegt ze. Maar betekent dat ze hier is ook dat ze de PKK, door onder andere Europa en de VS gekwalificeerd als terroristische organisatie, steunt? ‘Ik steun de Koerden’, zegt ze. ‘Over politiek laat ik me niet uit. Ik lever mijn bijdrage het liefst via cultuur en muziek’.
Maar in Qandil ademt alles politiek. En al helemaal tijdens Newroz, een eeuwenoud feest dat de Koerdische politieke beweging in Turkije, onder aanvoering van de PKK, de afgelopen decennia nieuw nationalistisch leven ingeblazen heeft. Het is niet voor niets dat PKK-leider Abdullah Öcalan juist tijdens Newroz, nu precies een jaar geleden, via een brief vanuit zijn gevangeniscel bekend maakte dat de PKK zou beginnen met het terugtrekken van haar strijders uit Turkije en een langdurig staakt-het-vuren in acht zou nemen.
Van de democratische hervormingen die de AKP-regering onder leiding van premier Erdoğan sindsdien had zullen uitvoeren, is niet meer terecht gekomen dan wat halfslachtige maatregelen. Eén van de belangrijkste problemen, de grondwet die Turks nationalisme ademt, bleef onaangeroerd.
De PKK wordt ongeduldig. Het terugtrekken van de strijders staakte de groep afgelopen najaar al, en deze maand liet een PKK-bestuurder weten dat het afgelopen is met het vredesproces als de regering niet snel na de lokale verkiezingen van aanstaande zondag 30 maart hervormingen doorvoert. Concreter werd die dreiging overigens niet gemaakt.
Verschillende guerrilla laten tijdens Newroz in Qandil weten teleurgesteld te zijn in het vredesproces dat zo veelbelovend begon. Maar vandaag hebben ze het er liever niet over. Vandaag is het feest. Terwijl Amersfoortse Chopy naast het podium klaar staat om op te gaan, zegt een guerrilla: ‘Het is belangrijk dat Chopy hier is. Ze staat voor mij voor Koerdische eenheid. Omdat ze pure Koerdische muziek maakt, maar ook omdat ze zich niet politiek uitspreekt. Ze is ontzettend populair in onze kampen, wist je dat?’
Recente reacties