Nee, op de juridische details ga ik dus echt niet in. Het nieuws is simpelweg dat het Constitutioneel Hof een deel van de constitutionele veranderingen die het parlement heeft goedgekeurd, ongeldig heeft verklaard. De overige veranderingen worden in september in een referendum aan de bevolking voorgelegd. Dat referendum wordt een test voor regeringspartij AKP: hoeveel groot is de achterban van de AKP nog?
Het Constitutioneel Hof heeft vooral bezwaar tegen de hervorming van de Hoge Raad van Rechters en Aanklagers, de HSYK. De manier waarop de leden van de Raad worden gekozen, wordt een tikje anders dan de AKP had vorogesteld. Had het Hof het hele pakket veranderingen van tafel geveegd, dan had de AKP vervroegde verkiezingen uitgeschreven, maar dat is nu van de baan.
In de discussie over de grondwetsveranderingen duiken ineens een heleboel zelfbenoemde juridische experts op. Ik heb de voorgestelde veranderingen (Engels) ook gelezen, maar hoe kan ik ze als juridische leek nou werkelijk becommentariëren? Wat zijn de werkelijke gevolgen van bijvoorbeeld een hoger aantal juristen in de HSYK, die voortaan (deels) door parlementariërs en de president gekozen worden? Ik heb met juristen gewerkt, en hoewel dat op een volstrekt ander terrein was (namelijk auteursrecht), heb ik wel geleerd dat woorden en formuleringen nauw luisteren en implicaties hebben die je als leek nooit allemaal kunt doorzien.
Komt nog bij dat veel mensen de veranderingen interpreteren naar gelang hun politieke voorkeuren en dat maar weinigen de kunst verstaan er puur juridisch naar te kijken. De wildste scenario’s doen de ronde over waar de constitutionele veranderingen toe kunnen leiden, en de vergelijkingen met zekere periodes in de geschiedenis zijn niet van de lucht (de Weimer-republiek en de regering die het daarna overnam in Duitsland!). De dagbladen doen er hard aan mee, elke krant vindt experts met een mening die aansluit bij die van de krant: Zaman laat juristen aan het woord die de veranderingen steunen, Cumhuriyet geeft een podium aan de meest kritische deskundigen. Niemand in Turkije lijkt in staat afstand te nemen van de polarisatie die het land in haar greep heeft.
Op zoek naar een objectiever oordeel kun je dus ook eens buiten Turkije gaan kijken, daar waar mensen en instituten geen onderdeel zijn van de polarisatie in Turkije en dus niet worden gedreven door óf blinde steun voor de AKP óf diep wantrouwen. Voor mij betekent het wel wat dat de Raad van Europa en al haar gespecialiseerde juridische adviesgroepen de grondwettelijke veranderingen steunen. Zij beamen dat ze Turkije’s juridische systeem meer in lijn brengen met de Europese standaarden. Maar ja, dat noemen mensen dan weer makkelijk Europese arrogantie, of ze vinden het naïef de grote gevaren van de AKP-regering niet in het oordeel mee te nemen.
Turken die tegen de veranderingen in de grondwet zijn, wijzen er graag op hoe de AKP de nieuwe grondwet kan misbruiken en precies die rechters kan benoemen die aan hun kant staan. Het lijkt niet tot ze door te dringen dat de AKP natuurlijk niet tot in de eeuwigheid aan de macht blijft. Ik zou zeggen: als je tegen de AKP-regering bent, gebruik dan al je democratische rechten om ze van de troon te stoten. Wordt actief voor een andere politieke partij of van een actiegroep, probeer de mening van je mede-burgers te beïnvloeden, voer campagne, debatteer, demonstreer, en probeer zo een werkelijk alternatief te zijn voor de AKP. Niet gebaseerd op gewoon ‘tegen de AKP’ zijn, maar gestoeld op waar je zélf voor staat en wat je wilt voor Turkije’s toekomst. Dan keert de democratie het tij.
Ik hoop en ga ervan uit dat de veranderingen zullen worden geaccepteerd door het Turkse volk.
Dat de AKP de rechters hiermee overneemt lijkt mij niets anders dan een lastercampagne. Het is een oude smoes die al heel vaak in het Turkse politiek is gebruikt. Ik kan ook niemand vinden die de details vertelt over de veranderingen die leiden tot de overname van de rechters. Om welke zinsgedeelte gaat het nou precies? Ik krijg maar geen antwoord op mijn vraag.
Juist met het huidige systeem kan je de rechters benoemen die je wilt. Zo zijn 7 van de 11 rechters van het Constitutioneel Hof benoemd door de voorganger van Gül, oud-president Ahmet Necdet Sezer.
@Cenk.U kent de details niet. U krijgt geen antwoord op uw vraag. Hieruit blijkt dat de materie behoorlijk ingewikkeld is.
Hoe krijgen die miljoenen Turken die geen behoorlijke schoolopleiding hebben genoten, zoals u, antwoord op deze vraag? De meeste zullen nog niet eens weten hoe de rechters tot op heden benoemd worden. Dit is nog maar een piepklein gedeelte van dat wat de AKP er met haar referendum door wil drukken.
Als in Nederland nieuwe rechters worden aangesteld, stelt “De Hoge Raad” een lijst op van door haar aanbevolen personen. Deze aanbevelingslijst wordt opgesteld in volgorde van voorkeur. Op basis van deze aanbevelingslijst maakt de Tweede Kamer een lijst op die bindend is voor de regering.
De regering benoemt in de praktijk de persoon die als eerste op deze aanbevelingslijst staat. Dit betekent dus dat de leden van de Hoge Raad bepalen wie voor de benoeming in aanmerking komt.
Zou dit zo doorgevoerd worden in Turkije, dan is er niets tegen in te brengen. Dan mag Gül, pro forma, de rechters benoemen en de benoemingen ondertekenen. Ik ga er echter vanuit dat dit zo niet in de planning is bij de AKP en dat zij de rechterlijke macht wil manipuleren.
Denkt u dat Erdoğan erin zal slagen alle punten in het referendum in alle duidelijkheid te verklaren? IK niet! Waarom wil hij al die wijziging in één pakket snoeren? Hier heerst bij mij een groot wantrouwen, omdat ik vermoed dat in het pakket vele adders onder het gras zitten.