Ik herinner me de kerk nog van voor de restauratie. Ik weet nog dat ik het zo treurig vond, een totaal verwoeste Armeense kerk midden in de oude stad van Diyarbakir. De mensen die er ooit de mis bijwoonden werden in 1915 vermoord, de getuige van de aanwezigheid van Armeniërs was tot puinzooi vervallen. Dus het deed me goed om de Surp Giragos-kerk nu terug te zien, (bijna) helemaal in haar oude glorie hersteld en vol mensen die een pianoconcert bijwoonden van de Armeens-Canadese pianist Raffi Bedrosyan.
De kerk is gebouwd in de 15de eeuw, met de grote zwarte stenen die zo typisch zijn voor oude gebouwen in Diyarbakir. Het gebouw is geen buitenbeentje in de stad maar past er naadloos in. De renovatie begon in 2009, onder auspiciën van het Armeens Patriarchaat in Istanbul. De fondsen kwamen van Armeniërs in Turkije en het buitenland, en ook de gemeentes Diyarbakir en Sur (de deelgemeente van de stad waar de kerk ik ligt) droegen bij. De burgemeester van Sur, Abdullah Demirbas, is een onvermoeibaar pleitbezorger van de rechten van minderheden in Diyarbakir, net als de burgemeester van Diyarbakir, Osman Baydemir.
De Armeens-Canadese pianist Raffi Bedrosyan speelt in de Armeense kerk in Diyarbakir, 10 september 2012. Klik om te vergroten.
Opvallend is dat zowel Demirbas als Baydemir Armeniërs (en andere minderheden) al een paar keer hebben opgeroepen terug te keren naar Diyarbakir. Ze willen de culturele diversiteit van vroeger weer terug. Baydemir was aanwezig bij het concert, met zijn vrouw, de advocaat Reyhan Yalcindag, en in zijn toespraak herhaalde hij zijn oproep. Hij kreeg er applaus voor.
In de kerk was ook een groep oudere Armeniërs uit de Verenigde Staten, op reis naar hun wortels. In het weekend woonden ze een dienst bij in de Armeense kerk op het eiland Akdamar, niet ver van Diyarbakir. Tijdens het concert praatte ik even met één van de vrouwen in de groep – ja sorry hoor, het was toch al niet muisstil, mensen liepen de kerk in en uit, er werd gefluisterd, kinderen hielden zich niet rustig, en dat droeg allemaal gewoon bij aan de relaxte sfeer – en ik vroeg haar wat ze vond van de oproep van Baydemir om naar Diyarbakir terug te keren. ‘Ik vind het fantastisch’, fluisterde ze opgewonden, ‘zeker als je bedenkt wat hier in het verleden allemaal is gebeurd.’
Maar ik wilde natuurlijk ook weten of ze het zou overwegen, terugkeren naar de grond van haar voorouders. ‘Nee’, antwoordde ze zonder er een seconde over na te denken. ‘Niet vanwege de Turken natuurlijk, die zijn geen enkel probleem. Maar weet je’, ging ze verder, blijkbaar niet alleen sprekend voor zichzelf maar ook voor mensen zoals zij, ‘we hebben zeer comfortabele levens in de VS, en we zijn niet bereid dat op te geven.’
Osman Baydemir, burgemeester van Diyarbakir, roept Armeniërs op terug te keren naar Diyarbakir. Zijn vrouw, advocaat Reyhan Yalcindag, vertaalt zijn woorden naar het Engels. Pianist Bedrosyan achter het stel. Klik om te vergroten, en sorry voor de beroerde kwaliteit.
Na het concert sprak ik met een Armeniër die nu in Kusadasi woont, aan de Turkse westkust. Hij kwam oorspronkelijk uit de provincie Siirt, ten oosten van Diyarbakir. Ik vroeg hem of hij zou terugkeren naar zijn roots. ‘Oh ik kom hier geregeld’, was zijn antwoord. ‘Mijn leven is nu in Kusadasi, maar mijn dochter woont hier, ik heb familie in Siirt, in Koerdistan (hij bedoelde Noord-Irak, FG), in Syrië, in Canada. Armeniërs hebben zich over de wereld verspreid door alles wat er in vroeger is gebeurd. Ik zal hier blijven komen, het concert was mooi en de kerk is prachtig gerestaureerd, maar ik zal hier niet meer wonen.’
De kerk is niet in gebruik als plek waar elke zondag een dienst wordt gehouden, daarvoor zijn er te weinig Armeniërs. En het ziet er niet naar uit dat de wens van de gemeente om meer Armeniërs naar de stad te halen, binnen afzienbare tijd werkelijkheid wordt. Maar er zal voortaan elke maand een concert zijn, zo werd aangekondigd. Geweldig, want op die manier krijgt het historische gebouw toch een echte plek in het bruisende Diyarbakir.
Hier is een echt goede foto van de kerk tijdens het concert, op de site van de gemeente Diyarbakir. (Ik zit rechts, vierde rij van achteren, tweede van rechts ;-))
Leuk je even gezien te hebben ;-)
Positief stuk, fijn om te lezen!
mooi…
Verder vind ik het stukje ook leuk om te lezen.
Alleen ik wantrouw als Koerd zijnde… enigszins andere Koerden die het instrument van het westen zijn destijds als de Armeniërs (sommige dan) dat waren tegenover de Ottomaanse Turken.
Op een gegeven moment heeft dat tot enorme wraak acties en represailles geleid naar de Armaniers toe.
Nu herhaalt de geschiedenis zich. Maar nu Koerden versus de Turken / Turkije.
Het verschil met toen is dat Turkije niet de afbrokkelende Ottemaanse Rijk is maar juist een opkomend Land die zijn wortels hervind en steeds sterker wordt….. tevens zijn de westerse machten in verhouding niet meer zo machtig als toentertijd.
Met andere woorden…. als de Turken het zat worden en overgaan tot genocide….kan de rest van de wereld de Turken moeilijk tegen houden.
Turken kunnen het de Koerden zeer lastig maken als ze het willen…als ze het zat zijn.
Ik vind dat wij als Koerden juist gebruik moeten maken van de Deugden van Turkije en mee moeten varen in zijn democratische hervormingen en de democratie niet zelf opnieuw uitvinden en helemaal onderaan opnieuw beginnen.
Mehmet
Armeniers zijn slachtoffers
van Westese Kapitalisten die aan verdeel en heers politiek deden begin van deze Eeuw !!!!
Onder invloed van het westen en Rusland hebben Armeense facisten goede Armeense broeders vermoord en het Armeense volk gedwongen een kant van Moslims of Christenen te kiezen.
Ottemaanse Rijk werd onder druk gezet Armeense Facisten niet aan te raken.
Armeense Facisten hebben bewust hele sterke Koerdische clans aangevallen en hun burgers, babies, kinderen en vrouwen vermoord met als doel haat onder de Koerden naar Armeniers aanwakkeren en een actie uitlokken.
Koerden hebben zelf toen ook Armeniers vermoord….op deze manier werden ook Goede Armeniers gedwongen aansluiting te zoeken bij Armeense Facisten die wapens, geld en middelen hadden verkregen uit het westen en Rusland.
Verdeel en heers wordt dit genoemd.
Toen kregen de Armeniers meer wapens…en toen waren de Russen onderweg….Ottemaanase Rijk brokkelde af….
Toen moest groot Armenië komen….. Ik ben een Koerd en de Armeniërs hebben 2 miljoen Koerden vermoord !!!!! Daarom houden de Armentiers hun Archieven achter gesloten deuren die vol bewijzen van de Koerdische genocide door Armeniërs zit.
Ik haat Armeniërs niet….want oorzaak vind ik belangrijker dan diegene die de moord pleegt.
Toen de Russen weg waren….kwamen de Turken….Verplaatst alle Armeniërs….en wanneer de Koerden Armeniërs vermoorden de andere kant opkijken en doen alsof je niets gezien hebt….
Zo hebben de Koerden op hun beurt veel Armeniers het leven letterlijk zwart gemaakt. Gedood….en Koerden die hun vrouwen en kinderen verloren hadden dachten heel simpel van.
Jij hebt mijn vrouw afgepakt…zij doden een Armenier pakken zijn vrouw af…of doden de ouders nemen het kind af, adopteren het kind inplaats van het kind van hen die vermoord was.
Er was een belangrijke verschil in de motivering van de Moorden door Koerden en Armeniers… Armeniers wilden letterlijk uitmoorden met kind, babies en al….Koerden waren slechts uit op wraak…geen racistische motieven….
Daarom zijn er vandaag de dag heel veel Koerden waarvan de oma of 1 ouder van Armeense afkomst is.
Armeniers die gevlucht waren achter de russen aan…kwamen in het huidige Armenie terecht daar hebben ze bijna een half miljoen Turken vermoord, waarom omdat ze Moslim waren. Toen maakte het niet uit of je Turk of Koerdisch was, het was Christen of Moslim.
laten we de 2 miljoen Koerdische slachtoffers en de half miljoen Azeri Turken niet vergeten. Laten we ook niet vergeten welke rol Beschaafde en democratische Europa en Rusland hierin heeft gespeelt.
Wanneer je kritiek wilt geven op Turkije…kijk eerst naar deze feiten.
In de Balkan zijn Miljoenen Moslims tijdens de Balkan oorlogen vermoord. diegen die kon vluchten naar het huidige Turkije overleefde…zij die dat niet konden gingen dood. Een fractie van de mensen was het gelukt te vluchten. Turkije kreeg 2.5 miljoen vluchtelingen…als 2.5 miljoen een fractie is….hoeveel zijn dr wel niet vermoord middels genocide in de Balkan….
Wederom verdeel en heers politiek met dank aan de democratische westerse beschaving.
Dus voordat je kritiek uit kijk terug in de Geschieenis…
natuurlijk willen we dat alles mooi is en goed voor iedereen maar kijk naar de wereld in verhouding tot de realiteit binnen de kaders van de wetenschappelijk inzichten en niet met een paardebril die door de eenzijdige media en beschaafde westen wordt opgelegd….
Kijk door de ogen van een democraat die de gehele mensheid ziet als broeders van elkaar en geen onderscheid maakt onderling en de ene ras niet boven een andere superieur ziet.
Mehmet