Ik ben deze week in Gülyazi geweest, één van de dorpen in het district Uludere waar 35 burgers om het leven kwamen door een bombardement door de Turkse luchtmacht. Ik sprak met nabestaanden en met jonge smokkelaars. Ik deel graag mijn bevindingen over drie onderwerpen in blogjes: over dorpswachten, over smokkelen als een normaal onderdeel van het dorpsleven, en over de gouverneur van Uludere die door boze dorpsbewoners werd aangevallen.
Hieronder meer over de dorpswachten. Klik hier voor de blog over smokkelen, en hier voor die over de gouverneur.
De meeste slachtoffers van het bloedbad kwamen uit dezelfde familie, met de achternaam Encü. Al snel werd er gezegd dat ze uit een familie van ‘kurucu’ kwamen, oftewel dorpswachten: verscheidene familieleden zouden werken als dorpswacht.
Dorpswachten zijn Koerdische dorpsbewoners die worden betaald en bewapend door de staat, om te helpen in de strijd tegen de PKK. Het systeem werd geïntroduceerd in de jaren tachtig, nadat de PKK in 1984 de wapens oppakte. Het leek de staat een goed idee extra strijdkrachten te hebben die de omgeving, de mensen en de taal van het zuidoosten kenden.
Veel mensen werden gedwongen dorpswacht te worden. Ze kregen de ‘keus’: óf als dorpswacht aan de slag, óf hun huis werd platgebrand en ze werden het dorp uitgeschopt. Veel mensen weigerden en verlieten hun dorp, sommigen werden vermoord omdat ze weigerden te kiezen, anderen gaven toe en gingen werken voor de staat. Er zijn veel dorpswachten. Om je een idee te geven: gülyazi heeft 500 tot 600 inwoners (en 25 slachtoffers kwamen uit dit dorp, dus dat is zo’n 5% van de bevolking) en met zo’n 6000 mensen uit omliggende dorpen delen ze één dorpshoofd. In dit gebied van 6000 mensen, werken 27 dorpswachten. Elk dorp heeft er dus een paar.
Verraders
De PKK ziet de kurucu als verraders en heeft er veel vermoord, en nog altijd hoor je dat dorpswachten om het leven komen bij PKK-acties. De kurucu op hun beurt zijn vaak verwikkeld in allerlei illegale activiteiten, van buitenrechtelijke executies tot ‘verdwijningen’ en drugshandel. Het hele systeem liep welbeschouwd uit de hand en staat ter discussie – lees daar meer over in dit blogje van een tijd geleden.
Dat de Encü-familie bekend stond als dorpswachten verwarde me toen ik het nieuws over Uludere volgde. De begrafenis voor de 35 doden was groot, en honderden mensen kwam uit de hele regio om erbij te zijn. De woede en pijn onder Koerden is enorm. Het lukte me niet dat in lijn te brengen met het feit dat de Encü’s uit een kurucu-familie kwamen. Ik dacht altijd dat familie van dorpswachten buiten de Koerdische gemeenschap stonden, dat ze door sommigen zelfs werden gezien als verraders, maar nu zag het er allemaal heel anders uit.
Etiketten
Ik sprak erover met de nabestaanden, ook met leden van de familie Encü. Ze zeiden dat het bij zo’n grote tragedie niet uitmaakt of je een dorpswacht bent of niet. De gemeenschap sluit de rijen. Maar ze suggereerden ook dat het eigenlijk helemaal niet van belang is of je uit een familie van dorpswachters komt of niet. Dus vroeg ik of het mogelijk was om kurucu te zijn, maar in je hart de PKK te steunen. Ik kreeg er niet echt antwoord op. Of, meer precies: het antwoord was dat dit soort etiketten niets te maken met de dagelijkse realiteit in een dorp bij de zuidoostelijke grens. ‘We zijn allemaal Koerden’, zei één man, ‘en de waarheid is: geen enkele Koerd wil een andere Koerd doden.’
Niet erg bevredigend. Er moet meer achter zitten. Meer dan ik in twee dagen uit kon vissen. Ik ben van plan nog een paar keer terug te gaan naar Uludere en meer te achterhalen, ook over andere kwesties waar ik nieuwsgierig naar ben geworden. In de tussentijd; als je informatie hebt over dit onderwerp die je wilt delen, ga hieronder vooral je gang!
[...] in het district Uludere, waar 35 burgers omkwamen bij een bombardement door het Turkse leger. Lees hier een blog over dorpswachten, en hier eentje over [...]
[...] omkwamen. Lees hier een stuk dat ik erover schreef voor het ANP, en twee andere blogjes hier en [...]
[...] deze site: De dorpswachten van Uludere Hij ging voor een computer Wie redde de [...]