Het is bijna augustus, en dat is altijd de maand van de militaire raad, waarin onder andere over militaire promoties wordt beslist. De promoties zijn decennialang een soort hamerstukken geweest: het leger besloot wie naar welke rang promoveerde, legde dat voor aan de president, die dat lijstje dan goedkeurde. Maar zo gaat het niet meer. Het leger moet zich erbij neerleggen dat Turkije een land aan het worden is waar het leger niet de politiek domineert, maar de politiek controle heeft over het leger. Vier hoge militairen kunnen dat niet verkroppen, en dus hielden ze het gisteren plotseling voor gezien. Oók de opperbevelhebber, Isik Kosaner.
Je hoeft in Turkije niet zo heel ver terug in de geschiedenis voor de laatste militaire coup. De laatste was dertig jaar geleden, en zelfs pas veertien jaar geleden als je de ‘postmoderne’ coup van 1997 ook meetelt, waarbij het leger via een ‘militair momorandum’ een einde maakte aan de regering van premier Erbakan. Er was ook een coup in 1971, en in 1960. Maar het tijdperk van coups is voorbij. Maar er is nog niet helemaal mee afgerekend, want er zitten tientallen militairen vast omdat ze betrokken zouden zijn bij plannen de AKP-regering omver te werpen. Isik Kosaner wilde dat er ook collega’s promotie kregen die niet ‘schoon’ waren, de regering wil dat pertinent niet. Ze kwamen er niet uit, en dus ging Kosaner ‘met pensioen’, net als de bevelhebbers van de landmacht, luchtmacht en marine.
Hoe nu verder? Wil de regering militaire leiders die de democratie werkelijk een warm hart toedragen, dan kunnen ze nog wel eens bedrogen uitkomen. Kijk maar naar die geschiedenis. Alle militairen die nu voor de hoogste rangen in aanmerking komen, hebben carriere gemaakt in de jaren waarin de wil van het volk geregeld door heren in uniform het zwijgen werd opgelegd. Die manier van denken zit in het systeem van elke militair in Turkije, vooral in de hogere segmenten.
De regering kan op z’n best militairen promoveren die niet direct van betrokkenheid bij coupplannen worden beschuldigd. Maar écht democratisch gezinde hoge militairen, die zich werkelijk bewust zijn van hun plaats in een democratie, die zijn er in Turkije nauwelijks. Voorlopig moet Turkije het er mee doen. De jonge soldaten, dat zijn hopelijk de democratische officieren en generaals van de toekomst.
[...] Het is alleen aan het licht gekomen omdat er een geheime bandopname openbaar is geworden, waarop de voormalige legerleider Isik Kosaner spreekt. Hij zegt op het bandje dat hij vindt dat het Turkse leger niet altijd goed genoeg is [...]