Nee, Turkije gaat geen oorlog beginnen. Ja, het heeft een wet aangenomen die grensoverschrijdende operaties mogelijk maakt, niet alleen naar Syrië maar naar buitenlanden in het algemeen, maar dat is vooral een waarschuwing, geen indirecte oorlogsverklaring. Turkije wil geen oorlog.
Turkije overschreeuwt zichzelf nogal. Het land probeert dingen te eisen. Een no fly zone bijvoorbeeld, en een safe zone net over de Syrische grens, en een eind aan het geweld in Syrië. Maar ja, aan de eisen wordt nooit eens tegemoet gekomen. Je zou denken dat je dan je toon wat matigt, maar zo niet premier Erdogan en Minister van Buitenlandse Zaken Davutoglu.
Eén van de gevolgen van het feit dat hun eisen niet worden ingewilligd, is dat er een mortier uit Syrië de grens overkwam, waarbij vijf mensen in het grensstadje Akcakale om het leven kwamen. Immers, als er wel een safe zone was geweest in Syrië, dan waren er niet al dagen gevechten tussen het Syrische regeringsleger en het Vrije Syrische Leger over een grenspost, pal bij dat stadje. Die gevechten zorgen al ruim een week voor spanning aan de Turkse kant van de grens, en al eerder kwam het geweld de grens over, maar toen gelukkig zonder doden of gewonden te veroorzaken. Was er een veilige zone geweest, dan hadden de moeder, haar drie kinderen en een ander familielid nog geleefd.
Een nieuw front
Turkije staat feitelijk alleen. Het is het enige NAVO-land dat direct de gevolgen van de burgeroorlog in Syrië merkt. Andere NAVo-landen hoeven niet voor tienduizenden Syrische vluchtelingen te zorgen, en de burgers aan hun grenzen leven niet met de angst dat de oorlog over de grens hen het leven zal gaan kosten. Het enige dat Turkije kan doen, is keihard blaffen. Dus dat deed het land vandaag.
Ik sprak er donderdag met verschillende experts over. De conclusie is: dit was geen geplande aanval van Syrië, het was een ongeluk en Syrië is er allesbehalve blij mee. Syrië wil geen oorlog met Turkije, want het is druk met het vermoorden van de eigen burgers. Een nieuw front waar het een regionale macht met een sterk leger moet bevechten, dat kan Syrië helemaal niet gebruiken. Het idee is dus dat het land echt z’n best zal doen niet weer zoiets te laten gebeuren. En als het inderdaad niet weer gebeurt, hoeft Turkije de nieuwe wet niet in de praktijk te brengen.
Maar als het wél opnieuw gebeurt? Niet ondenkbaar. Weet je nog dat er nog niet zo lang geleden een Turks vliegtuig werd neergehaald door Syrië? Toen veranderde Turkije de spelregels al, en het feit dat Turkije vandaag metéén een vergeldingsactie uitvoerde, is daar een direct gevolg van. Wat als dit weer gebeurt, ook al is het (weer) een ongeluk? Kan Turkije dan het dreigement waarmaken en ingrijpen zonder dat het parlement bij elkaar hoeft te komen? In theorie wel, maar in de praktijk niet.
Zonder bondgenoten
Want in dat geval is er nog altijd een horde over die genomen moet worden en die de gelegenheid kan bieden Erdogan wat te laten afkoelen. Turkije onderneemt niets zonder de bondgenoten. En de grootste bondgenoot, de VS, die doen niet mee, zéker niet tot daar de verkiezingen zijn geweest. En daarna? Zou de NATO zich met Turkije een oorlog in laten sleuren terwijl Syrië niet gericht aanvalt? Dat lijkt niet erg waarschijnlijk. Zou Turkije dan zónder de bondgenoten actie ondernemen? Tot dusver is Turkije voorspelbaar in het willen van internationale steun, maar wie weet is er wel een eind aan zijn geduld. We weten het niet.
Dus laten we hopen dat het blaffen Syrië inderdaad afschrikt. Ik las al hier en daar dat het Syrische leger zich inderdaad terugtrekt uit het grensgebied. En laten we hopen dat als zo’n incident zich wél herhaalt, dat Erdogan dan bij zinnen blijft, en niet reageert op basis van het beeld dat hij van zichzelf heeft, namelijk dat van een oppermachtig man met een nieuwe wet achter zich. Binnen Turkije is hij inderdaad oppermachtig. Op het internationale toneel is hij echter vooral een hard blaffende hond. En je weet wat die niet doen.
Recente reacties