Ooit zal ik moeten ontdekken of ik een schrijvende persoonlijkheid ben of niet. Dat klinkt misschien een beetje raar voor iemand die al twintig jaar haar brood verdient met schrijven, maar ik ben eigenlijk meer een stuiterende schrijver. Ik stuiter van verhaal naar verhaal, van deadline naar deadline. Ik kan ervan leven, maar schrijf ik ondertussen ook de verhalen die ik werkelijk wil schrijven?
De conferentie ‘Verhalende Journalistiek’, waar ik afgelopen vrijdag bij was in Amsterdam, heeft me het hele weekend bezig gehouden. Pullitzer Prize-winnaars Jacqui Banaszynski en Mark Kramer waren er, en een aantal Nederlandse journalisten die hun sporen in de verhalende journalistiek ruimschoots hebben verdiend. Wat dat is, verhalende journalistiek? In het kort: verhalen vertellen door gebruik te maken van literaire technieken, en daarbij de basisregels van de journalistiek respecteren.
Ik zou me er graag op gooien, op de verhalende journalistiek. Turkije inspireert waanzinnig natuurlijk: de verhalen liggen er voor het oprapen, heden en verleden zijn turbulent, de natuur en de steden prikkelen al je zintuigen. Een verhalend journalistiek boek schrijven over Turkije, dat zou een droom zijn die uitkomt. Maar om eerlijk te zijn: het lukt me niet eens een fatsoenlijk boek-idee op papier te krijgen. Ik probeer het nu al jaren, met nul resultaat. Dat zou oké zijn als ik het idee had dat al die pogingen iets op papier te zetten ergens toe zouden leiden, als dat allemaal onderdeel zou zijn van het Creatief Proces, maar ik vrees dat dat niet het geval is. Het voelt vooral volstrekt richtingloos. Als zwemmen in de oceaan.
Dat heeft natuurlijk ook met dat stuiteren te maken. Ik moet produceren, doorjakkeren in de tredmolen van het freelance journalistieke bestaan. Ik kan er niet zomaar even een paar maanden uitstappen, tenzij iemand me een flinke zak geld geeft – en dat probleem lost zich pas op als die bestseller eenmaal geschreven is. Maar dit is ook een smoesje natuurlijk. Stel je even voor dat iemand me werkelijk een zak geld zou geven, zou dan de verhalende journalistieke droom húp worden gerealiseerd?
En daar komen we bij de kern van de verhalende journalistiek. Het is in de eerste plaats een manier om de journalistiek te benaderen, en kan in allerlei vormen worden gegoten: van boeken en lange reportages in meerdere delen tot gewone artikelen en zelfs stukken van nog geen 400 woorden. Het belangrijkste is dat je naar de kern van het verhaal gaat, en intiem wordt. Dat kan ik wel, na jaren voor tijdschriften werken. Ik heb hoofdredacteuren gehad die me aangemoedigd hebben om vérder te gaan tijdens interviews, zodat mensen hun échte verhaal vertellen, zelfs (of natuurlijk: juíst) als het over trivialiteiten lijkt te gaan. En ik heb geleerd om te bepalen waar een verhaal wérkelijk over gaat, een laagje ónder de oppervlakte.
Het probleem is het schrijven. Ik schrijf altijd sober. Of het nu gaat om een emotioneel persoonlijk verhaal of om een feitelijk nieuwsartikel, ik maak de dingen niet dramatischer dan ze zijn. Of, beter gezegd: ik gebruik nooit literaire technieken om mijn verhaal aangrijpender, aantrekkelijker of mooier te maken – nou ja, behalve sober schrijven dus, want dat is natuurlijk ook een techniek. En ik weet ook waarom ik dat nooit doe: ik durf niet. Want om dat geloofwaardig te doen, moet het wel waarachtig zijn. Het gaat niet langer alleen om de kern van het verhaal, maar ook om intimiteit. En dat vergt een extra stap, namelijk: jezelf laten zien. Niet door ‘ik’ te gebruiken in je verhaal of jezelf anderszins expliciet te noemen, maar wel door verslag te doen met al je zintuigen, emoties en percepties. ‘Durf je te laten raken’, zei Banaszynski, en: ‘Wees emotioneel’.
Dat doe ik niet. Terwijl ik het wel graag wil. Niet alleen in het schrijven, maar in het hele leven. Ik wil meer ruimte geven aan die aspecten van mij die niet sober, niet een beetje ruw, niet vooral feitelijk, niet sterk en onafhankelijk zijn, maar die zacht, emotioneel en broos zijn. Ik heb het allemaal in me, maar ik laat het alleen tussen de regels door zien. Alleen als ik het aandurf het zichtbaarder te maken, kan ik de stuiterende journalist genoeg loslaten om een mijn schrijvende persoonlijkheid te laten floreren.
Wow, volgens mij kan jij dat best wel!
Met dit verhaal heb je de eerste stap gezet, succes met de tweede, de derde enz.
volgens mij lukt dat zeker: gewoon doen en er in geloven
Heel veel Raki drinken Fréderike, dat helpt echt! :)
Waar een begin is komt ook een eind.
Dus gewoon beginnen.
sukses
Geef me je adres, dan koop ik het (werk)boek The Artist’s Way van Julia Cameron voor je, zend het je toe en je schrijversleven gaat definitief veranderen…………