(Deze blog is geschreven door mijn stagiaire Zehra Kaya, van de School voor Journalistiek in Utrecht. Ze studeert één semester aan de Yeditepe Universiteit in Istanbul.)
Door spandoeken met teksten als “Bezettingsgebied” is de Starbucks op de grote universiteitscampus niet te missen. De vestiging van de koffieschenker is sinds vorige week bezet door studenten. Na een stap binnen te hebben gezet, kom ik er al snel achter dat de actie niet is gericht tegen Amerikaanse bedrijven, zoals sommige kranten schreven, maar tegen de commercialisering van de universiteit. Student Uğur: ‘Een universiteit is geen handelsgebied.’
Een groep studenten bezet sinds vorige week de vestiging van Starbucks op de campus van één van de beroemdste en meest gerespecteerde universiteiten van Turkije, de Bosporus Universiteit. Ze willen hun betaalbare kantine terug, en ook op andere fronten moet de commercie worden teruggedraaid, vinden ze. Als ik er ben, afgelopen zaterdag, zijn er ongeveer vijftig bezetters aanwezig, die me meteen vertellen dat het er op doordeweekse dagen meer zijn.
Theeketel
In de kranten las ik dat studenten echt in de Starbucks woonden, en inderdaad: als ik binnen kom, ruik ik meteen eten. In de keuken wordt niet alleen een linzengerecht bereid voor het avondmaal, maar ook helva, een zoet gerecht bereid met meel en suiker. Aan het einde van de gang liggen dekens en kussens op de vloer. En ja hoor, daar bij de uitgang van de keuken staat die beroemde theeketel waarmee Turkse thee wordt gezet! Daar werden in Turkse kranten flauwe grappen over gemaakt. Tegenover de keuken kun je Starbucks binnenlopen. Alle stoelen zijn bezet met studenten met boeken en laptops. Zelfs de grond!
Starbucks-bezetting - de studenten hebben ook een eigen vloerkleed meegenomen. (foto: Zehra Kaya)
Onder het genot van een kopje Turkse thee wordt mij verteld dat studenten soms naar huis gaan om te douchen en kleren te veranderen en dat er elke dag wordt vergaderd over de voortgang. Er hangt zelfs een dagschema op het raam. Alles is strak gepland. Er mogen nooit veel studenten tegelijk weg. Terwijl spijbelen in dit geval door de meeste docenten wordt getolereerd, proberen de bezetters nog steeds de lessen te volgen. Soms hoeft dat niet omdat sommige docenten hun les hier komen geven.
De geruchten dat de actie gericht is tegen Starbucks omdat het een Amerikaans bedrijf is, blijken niet waar te zijn. De opening van Starbucks is alleen de laatste druppel geweest. Er zitten meerdere Amerikaanse cafés op de campus. Waarom ze die cafe’s niet hebben bezet, is onder andere omdat daar de prijzen bij de universiteit bepaald zijn en het dus betaalbaar is.
Starbucks hanteert dezelfde prijzen als buiten. ‘Een kopje thee kost hier al 3,25tl terwijl dat in de kantine die voor de opening op deze plek zat 0,50tl kostte’, zegt Uğur (20). ‘Ook konden we in de oude kantine zitten zonder wat te kopen of met ons eigen eten. Hier kan dat niet. En dat hoort hier natuurlijk niet want een universiteit is geen handelsgebied.’
Petitie
Zo speelt het moeten betalen voor een student-certificaat, shuttlebusjes op de campus en het dure avondeten op de campus ook een grote rol bij deze actie. Uğur: ‘Daarom voeren wij actie tegen commercialisering en globalisme. Sommige journalisten vallen ons dan aan door te schrijven dat we wel Converse schoenen en Levi’s spijkerbroeken dragen, maar we hebben geen keus. Zij overheersen de markt.’
Uğur vertelt dat ze niks van de komst van Starbucks afwisten tot de opening een feit was. ‘Dat is ook het grootste probleem. Niks wordt met de studenten gedeeld. Laatst zei de rector assistent tegen ons dat het indienen van een petitie beter was geweest. Dat hebben we een maand geleden al gedaan. Daar is niks mee gedaan en daarom is deze actie noodzakelijk.’
Student Esra (21) vertelt dat tot nu toe alleen rector assistent Tereza Varnali langs is geweest zonder naar binnen te komen. ‘Ze vond het niet gepast om het bezettingsgebied te betreden omdat ze een bezettingsactie niet bij de cultuur van de Bosporus Universiteit vindt passen. We hebben buiten met haar gesproken, maar zonder enig resultaat. Ze was totaal ongeïnteresseerd in onze belangen. Eigenlijk was ze gekomen om een kijkje te nemen en niet om naar ons te luisteren.’
Ik wil graag een reactie van Tereza Varnali, maar na twee dagen proberen is het me niet gelukt haar aan de telefoon te krijgen. Ze neemt gewoon niet op.
Gratis
Ondanks deze ongeïnteresseerdheid van de universiteit denken de studenten in vijf dagen al veel te hebben bereikt. Vele media hebben het over ze en het aantal actievoerders blijken volgens hun zeggen elke dag toe te nemen. Het liefst willen ze dat de Starbucks op de universiteitscampus gesloten wordt en hun oude kantines terug. Ze willen dat de student-certificaten en de shuttlebusjes binnen de campus weer gratis worden. De studenten willen blijven tot ze resultaat boeken. Esra: ‘Deze kapitalistische bedrijven hebben ons gebied bezet en wij voeren nu een “tegen-bezettingsactie”’.
Recente reacties