De Turkse ambassadeur in Nederland heeft zijn termijn, die begon in 2007, er bijna opzitten. Minister van buitenlandse zaken Verhagen bracht hem een afscheidsbezoek en twitterde daarover: ‘Afscheidsgesprek gehad met de Turkse ambassadeur over de noodzaak van verdergaande hervormingen in zijn land’. De gedachte is al zo vaak in me opgekomen, en nu was ‘ie er weer: is deze constante druk op Turkije echte de beste manier om tot meer democratische hervormingen te komen?
Turkije is een trots land, trots ook op zijn geschiedenis waarin ze afrekenden met vreemde mogendheden die Anatolië onderling wilden verdelen. De sentimenten daarover leven nog steeds sterk, ook na zowat honderd jaar. Turkije wil zijn eigen beleid bepalen – zoals ieder zichzelf respecterend land. Zou het geen idee zijn om ze daartoe de kans te geven zonder er voortdurend bovenop te zitten?
Veel mensen beweren dat Turkije nooit al zoveel hervormingen doorgevoerd zou hebben zonder druk van buitenaf. Oké, waar, maar de laatste jaren gaat het allemaal weer ontzettend traag. Om verschillende redenen, waaronder de felle tegenstand tegen Turkije’s lidmaatschap van een aantal EU-landen, waaronder machtige als Frankrijk en Duitsland. En dan gaat de EU Turkije vertellen dat ze sneller moeten hervormen? En zou die druk van de EU in combinatie met de houding van Frankrijk en Duitsland misschien iets met die trage voortgang van hervormingen te maken kunnen hebben?
De constante druk van de EU beïnvloedt de Turkse binnenlandse politiek behoorlijk. De regeringspartij wordt nogal eens verweten dat ze als schoothondjes achter de EU aanlopen. Of wordt er zelfs van beschuldigd de EU te misbruiken als excuus om de macht van streng seculiere krachten in het land te verminderen. En als de oppositie ergens tegen is, is het lekker makkelijk om te vragen of ze soms niet langer toegewijd zijn aan toetreding tot de EU. En vergeet de publieke opinie niet. Nog steeds is ongeveer de helft van de Turken voor EU-lidmaatschap, maar sterke emoties zijn er ook: we meoten hervormen omdat we dat zelf willen en nodig vinden, niet omdat de EU ons dat opdraagt.
Dus als ik zo’n twitter van Maxime Verhagen lees, denk ik: zou het nou niet verfrissend zijn eens een heel andere benadering te kiezen en de Turken wat minder onder druk te zetten? Ze weten heel goed wat er voor nodig is om EU-lid te worden, dus laat de onderhandelingen in Ankara en Brussel doorgaan maar geef ze ondertussen de ruimte hun eigen hervormingspad te kiezen. Maar voor zo’n idee is natuurlijk volstrekt geen ruimte binnen de EU en binnen de normen die nou eenmaal gelden in internationale politiek en diplomatie.
Recente reacties