Er was goed nieuws deze week over de persvrijheid in Turkije: in totaal vier journalisten die in het gevang zaten, werden vrijgelaten. Tenminste, dat lijkt goed nieuws. Als je ietsje verder kijkt, dan is het alleen goed nieuws op persoonlijk niveau. Het is fantastisch dat deze mannen (twee in de OdaTV-zaak en twee in de KCK-perszaak) naar huis kunnen en met hun families worden verenigd, maar verder lijken deze vrijlatingen eigenlijk meer op een vuil spelletje van de juridische macht.
In zowel de OdaTV- als de KCK-zaak zitten mensen al maanden en soms langer dan een jaar in de gevangenis zonder veroordeling. Dat is op zichzelf al een groot onrecht: je kunt mensen natuurlijk niet zo lang opsluiten zonder veroordeling, en als helemaal niet als er geen flinter bewijs tegen ze is. Volgens mij is er per definitie geen bewijs tegen mensen die vanwege hun schrijverij worden vastgezet, want schrijven moet vrij zijn.
Oproepen tot moord
In beide rechtszaken gaat het echter zelfs verder an dat basisprincipe: er is echt geen enkel bewijs tegen de verdachten. Nul. Wat ze deden, was schrijven. Ze begingen geen enkele misdaad in hun teksten, zoals oproepen tot moord, en de aanklager weet dat heel goed want als dat er wél was, dan zou hij ze wel dáárom hebben vervolgd en dan had hij een sterke zaak gehad en had hij niet al die moeite hoeven doen om bewijs te verzinnen of totaal onschuldige gesprekken, vergaderingen en werkgerelateerde reizen zo te presenteren dat ze illegaal lijken.
Oké, even ademhalen.
Deze onrechtvaardigheden zorgen ervoor dat mensen die deze zaken volgen er enorm op gebrand zijn dat de journalisten achter de tralies vrij komen. Dat is ook bij elke zitting weer belangrijk omdat in Turkije rechtszaken niet op een aantal opeenvolgende dagen worden afgehandeld maar ze over een aantal maanden worden uitgespreid. In de KCK-perszaak bijvoorbeeld, was de eerste zitting deze week, en de volgende is pas op 12 november. De vorige zitting van de OdaTV-zaak, waarbij de nu beroemde Ahmet Sik werd vrijgelaten, was in maart, en de volgende was pas deze week. Dus als de rechter besluit dat je niet wordt vrijgelaten, dan betekent dat automatisch dat je nog een paar maanden achter de tralies blijft.
De kern van de zaak
Geen wonder dat mensen ontzettend blij zijn als een verdachte wordt vrijgelaten, zoals deze week Cagdas Ulus en Cihat Ablay (KCK) en Baris Pehlivan en Baris Terkoglu (OdaTV). Maar deze vrijlatingen zijn géén vrijspraken. Mensen worden alleen voor de duur van het proces in vrijheid gesteld, wat natuurlijk een fundamenteel verschil is. Zie daar het vuile spelletje van de juridische macht. De ene onrechtvaardigheid wordt ongedaan gemaakt om de aandacht af te leiden van de grotere onrechtvaardigheid, namelijk het vervolgen van deze journalisten op zichzelf.
Hoeveel journalisten er in de gevangenis zitten is een belangrijke graadmeter geworden voor de staat van persvrijheid in Turkije. Maar als alle tientallen journalisten die nu nog vastzitten morgen zouden vrijkomen, is dan het probleem opgelost? Natuurlijk niet. Premier Erdogan zou het meteen inzetten als bewijs voor totale persvrijheid in Turkije. Om de kern van het probleem te raken, zouden we moeten tellen hoeveel mensen er worden vervolgd puur om hun schrijverij, of ze nu achter de tralies zitten of niet. Dat aantal gaat niet naar beneden. Nog niet met één.
Recente reacties