Af en toe plaats ik gastblogs op mijn site. Meestal van Turkse journalisten, maar dit keer van collega en vriend Marc Guillet. Hij kwam in 1983 voor het eerst in Turkije. Hij kent het land, hij kent Istanbul. Daarom heb ik hem gevraagd te schrijven over Istanbuls centrale plein, Taksim, en de plannen die de gemeente met het plein heeft.Marc heeft een geweldige site over Istanbul. Enjoy Istanbul is de Engelse versie, Geniet van Istanbul de Nederlandse.
(Deze blog is geschreven door Marc Guillet – zie kader)
Ik ben boos. Boos over de plannen van de stadsbestuurders om het kleine Gezi Park naast het Taksimplein te vernietigen. En het raakt me nog meer dat niet één Istanbuls raadslid tégen de plannen heeft gestemd. Zelfs de afgevaardigden van oppositiepartij CHP niet, een partij die claimt progressief en sociaal-democratisch te zijn. Zelfs zij gingen akkoord met de vernietiging van dat kleine stukje openbaar groen in Taksim.
Het is allemaal onderdeel van het ‘Taksim project’, dat het plein, is de bedoeling, voetgangersvriendelijker moet maken. Ja, Taksim Plein is een nachtmerrie als je haast hebt en niet voor de verkeerslichten wilt wachten. Maar de Ottomaanse Barakken, die in 1940 werden afgebroken, herbouwen op de plek waar nu een park is? Waanzin! Creatieve, cynische stedelijk planners die de wet misbruiken om een historisch gebouw (militaire barakken) te beschermen dat er niet eens is!
De autoriteiten proberen demonstranten en bezorgde burgers gerust te stellen door te zeggen dat de barakken worden ingericht als cultureel centrum. Zijn er niet genoeg historische gebouwen in Istanbul waar je een cultureel centrum van kunt maken? Ik heb in ieder geval meer dan genoeg lege en verwaarloosde Ottomaanse gebouwen gezien die voor dat doel gebruikt kunnen worden.
‘Taksim Platform’, een groep architecten, ambtenaren, leden van maatschappelijke organisaties en bezorgde burgers, probeert het bewustzijn over de negatieve effecten van dit project te verhogen.
Toen ik dat meldde op twitter, kreeg ik niet alleen steun, maar ook kritiek. ‘De Turkse regering vernietigt niet ons groen maar herbouwt onze geschiedenis!’, zei iemand. En: ‘Sorry hoor, maar heb je enig idee wat er ‘s nachts gebeurt in Gezi Park? Het is niet veilig daar, maar gevaarlijk’.
Als het in het park niet veilig is ‘s nachts, dan moet de gemeente en de politie daar wat aan doen. Het kan geen reden zijn het hele park om zeep te helpen!
Je kunt het kleine Gezi Park niet vergelijken met Central Park in het centrum van Manhattan (843 acres – 3.41 km2) of met Hyde Park in Londen (350 acres). Maar het is een gezellige oase voor jonge moeders met kinderen, ouderen die wat kletsen en Turkse koffie of thee drinken, en anderen die even willen ontsnappen aan het constante lawaai van de stad. Dit park, zoals alle parken, is een essentieel onderdeel van het stedelijke leven.
Wat houdt het Taksim Project in?
Het idee is dat er enorme taluds worden geconstrueerd – tien meter diep en honderd meter lang – die naar ondergrondse tunnels leiden, waarmee het verkeer onder Taksim Plein door wordt doorgeleid. De taluds komen op zeven punten dichtbij het plein, zoals bij Gümüşsuyu, Sıraselviler, Mete, Tarlabaşı, en Cumhuriyet Boulevard. Er komen hoge betonnen muren, en de bestaande trottoirs langs de boulevards worden getransformeerd tot ‘servicestraten’. De bomen die er nu nog staan, worden gekapt. En het wordt moeilijker om Taksim Plein te voet te bereiken.
Taksim Plein, met Gezi Park op de achtergrond. (foto: Slawomira Kozieniec, klik om te vergroten)
Ben ik tegen de reconstructie van het plein? Nee. Maar zoals bij elk project dat de openbare ruimte aangaat en dat wordt gefinancierd met belastinggeld van burgers, moeten de burgers worden geïnformeerd én geconsulteerd. Taksim Plein wordt nooit een Venetiaans San Marco of een Russisch Rode Plein. Maar het kan wél worden verbeterd en voetgangersvriendelijker worden gemaakt zonder het Gezi Park te vernietigen. Er zijn genoeg architecten in Istanbul die het park zo kunnen aanpakken dat het aan moderne standaarden voldoet.
Ik moet toegeven dat de verschillende burgemeesters hun best hebben gedaan de kwaliteit van leven in Istanbul te verbeteren sinds ik hier voor het eerst kwam, in 1983. De kusten en het water van de Gouden Hoorn zijn nu schoon, en de zware industrie is er weg. Het water van deze historische imham van de Bosporus is geen open riool meer. Er is meer openbaar groen in de stad. Schone LPG-tanks in taxi’s werden gepromoot. En sinds 2006 hebben de bussen milieuvriendelijke motoren. In 2007 werd een nieuw Metrobüs-systeem ingevoerd. Een toenemend aantal van de in totaal 2.800 bussen van de gemeentelijke busmaatschappij is ‘groen’.
Tramlijn T1 is verlengd en gemoderniseerd. Sinds de jaren negentig is er een nieuw en langzaamaan uitgebreider metronetwerk. Maar er moet nog veel meer worden gedaan. Er zijn meer metro- en tramlijnen nodig, en niet alleen op de route van het Atatürk vliegveld naar Sariyer aan de Europese oever van de Bosporus.
Eén van mijn bezwaren tegen het ‘Taksim Project’ in zijn huidige vorm is het gebrek aan transparantie van architect en burgemeester Kadir Topbaş. De gemeente heeft het publiek uitgenodigd te stemmen over de kleur en het model van nieuwe veerboten en trams, maar geeft de burgers geen kans mee te denken over belangrijker beslissingen, zoals het op de schop nemen van Taksim.
Kadir Topbaş, die in 2010 voor een periode van drie jaar werd gekozen tot president van de Verenigde Steden en Lokale Besturen, zou zich verplicht moeten voelen een voorbeeld te stellen in hoe je stedelijke transformatie democratisch en transparant vormgeeft. Daarom dring ik er bij hem en bij het stadsbestuur op aan de bevolking, experts en maatschappelijke organisaties te informeren en consulteren over het project, in publieke hoorzittingen. De bestuurders van de stad mogen niet doof blijven voor de stem van groepen en individuen die iets te zeggen hebben over de effecten van dit plan.
Laat je stem ook horen. Help het kleine Gezi Park beschermen. Teken de petitie: Taksim is van ons allemaal! Red ons groen!
Recente reacties