Ik las afgelopen week in Radikal een interview met het hoofd van het Constitutioneel Hof, Hasim Kilic. Het ging over een verandering in de grondwet die het voor burgers mogelijk maakt aan te kloppen bij het Hof. Ik vroeg me af of hij iets zou zeggen over de capaciteit van het Hof. Hebben ze bijvoorbeeld extra juridisch personeel ingehuurd om de extra zaken te behandelen? Maar niets daarover in het artikel. De reden? Het Constitutioneel Hof weet nu al, zegt Kilic zelf, dat ze maar 1 tot 2% van de aangebrachte zaken in behandeling kunnen nemen. ‘Zie ons alsjeblieft niet als een soort hof van beroep’.
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) heeft zijn handen vol aan Turkije. Turkije heeft – en ik citeer nu even van deze website – het op één na hoogste aantal lopende zaken tegen zich, namelijk 11% van het totaal aantal van 119.300 zaken. (…) In 2009, liepen er 4.474 zaken tegen Turkije, terwijl dat aantal 3.706 was in 2008 en 2.828 in 2007.
Het idee was dat er minder zaken van Turkije naar het EHRM zouden gaan als de weg naar het Constitutioneel Hof toegankelijk zou worden voor burgers. Je kunt immers pas bij het EHRM aankloppen als alle juridische mogelijkheden in je eigen land zijn uitgeput. Door een stap toe te voegen, zouden – idealiter – meer mensen gerechtigheid krijgen in het Turkse rechtssysteem en het niet meer nodig vinden in Straatsburg aan te kloppen.
Kilic zegt in het interview dat hij niet denkt dat veel burgers zaken zullen aanbrengen bij het Constitutioneel Hof, want hij verwacht dat lagere rechtbanken beter werk gaan leveren. Ik herhaal: hij verwacht dat lagere rechtbanken beter werk gaan leveren. Ja, heeft u dat? Hij verwacht dat lagere rechtbanken beter werk gaan leveren. Totaal logisch, gezien de hierbovengenoemde cijfers over een toenemend aantal Turkse zaken dat het EHRM onder behandeling heeft. En nee, de Turkse staat wint niet veel zaken, dus het is niet dat Turken gewoon gek zijn op juridische procedures ofzo: tussen 1959 en 2009 werd er 2.295 keer vonnis gesproken over een Turkse zaak, en daarbij werden maar in 46 zaken géén schendingen van de Europese Conventie voor Mensenrechten vastgesteld (info van dezelfde site).
Maar er zijn toch allerlei juridische hervormingen doorgevoerd in Turkije? Dus misschien is het wel realistisch dat Kilic verbeteringen verwacht? Nou, nee. Want hervormingen invoeren is één ding, ze implementeren is iets heel anders. Ik citeer even Thomas Hammarberg, de commissaris voor de mensenrechten van de Raad van Europa, die juridische hervormingen in Turkije evalueert. Nadat hij verschillende hervormingen van begi ndit jaar heeft doorgenomen, eindigt hij zijn evaluatie met:
Tenslotte zou de commissaris nogmaals willen wijzen op zijn optiek willen delen dat sommige van de meest serieuze mensenrechtenschendingen in Turkije voortkomen uit de interpretatie en toepassing van de Turkse wetgeving door rechters en aanklagers. De feitelijke impact van zelfs de amendementen die de commissaris als positief beoordeelt, hangt aldus in grote mate af van de praktische implementatie door de Turkse juridische macht van de geamendeerde wetgeving.
Ik weet niet wat Hammarberg precies verstaat onder ‘de meest serieuze mensenrechtenschendingen in Turkije’, maar ik kan me voorstellen dat een schending van het recht op leven eronder valt (zie hier een voorbeeld) en van het recht op een eerlijk proces binnen een redelijke termijn. Het EHRM vonniste in 2011 zes keer dat Turkije het recht op leven had geschonden, dertig keer het recht op een eerlijk proces en 53 keer het recht op een proces binnen redelijke termijn. In heel 2011 werd er 174 keer vonnis geveld over Turkije (bekijk de statistieken hier).
Nu de binnelandse juridische weg verlengd is, kunnen Turken tijdelijk niet aankloppen bij het EHRM. Twee jaar om precies te zijn, zegt Kilic. Dus gedurende die twee jaar zal Turkije zijn doelstelling halen: het aantal zaken vanuit Turkije zal spectaculair dalen.
Maar alles op een rijtje zettend, zie ik geen reden waarom het aantal Turkse zaken daarna op een structureel lager niveau blijft dan het nu is. Na september 2014 schiet het aantal gewoon weer omhoog, en wordt het wedstrijdje met Rusland om het meeste aantal zaken gewoon weer hervat. Het resultaat is dus simpelweg dat mensen twee jaar langer op rechtvaardigheid moeten wachten. En dan ook nog moeten concluderen dat Turkije zich uiteindelijk geen bal aantrekt van de uitspraken van het EHRM – maar die kwestie heb ik al eerder besproken. Het is toch te gek als je erover nadenkt: stel je voor dat de behandeling van je zaak veel en veel te lang duurt en dat je daarom naar het EHRM wilt en het nieuwe Turkse systeem je vanaf nu gewoon nog twee jaar langer laat wachten!
Misschien kan het EHRM in de tijd dat er geen zaken worden aangebracht vanuit Turkije, haar eigen achterstand flink inlopen. Zodat ze Turkse burgers zo snel mogelijk hun recht kunnen geven zodra de Turkse stroom weer op gang komt. Iemand moet het doen.
Recente reacties