Er worden kant en klare huizen gestuurd naar Elazig, de provincie die gisterochtend vroeg werd getroffen door een aardbeving. En tenten. En in de komende maanden krijgen de mensen die nu dakloos zijn geworden betere huizen dan voorheen. Niet meer gebouwd van zongedroogde stenen van modder, maar van stevig beton.
In alle verhalen over het aantal slachtoffers gaat het steeds maar over de armoedige huizen daar, en over de armoede waardoor mensen geen betere huizen kunnen bouwen. Het is natuurlijk waar, maar zouden ze allemaal superstevige huizen hebben als de regio en de bewoners rijk waren? Natuurlijk, de huizen zouden meer solide zijn – maar het zit hem niet alleen in geld. Want er is meer nodig om jezelf echt serieus te beschermen: je moet het gevoel hebben dat het echt noodzaak is. En ik weet zeker dat veel mensen die noodzaak niet voelen. Niet voor ze zelf een aardbeving hebben meegemaakt. En zelfs dan.
Neem Istanbul. Experts zeggen dat de stad zeker met tien, twintig, hooguit dertig jaar getroffen zal worden door een aardbeving. Iedereen weet dat. Maar betekent dat dat de onveilige wijken van de stad verlaten zijn? Of dat daar alleen nog de allerarmsten wonen? Nee, bepaald niet.
Over het algemeen wordt de Europese kant van de stad als minder veilig gezien, want die is niet, zoals de Anatolische kant, op stevige rotsgrond gebouwd. Dat is al eeuwen bekend, en de oude yali’s (landhuizen) pal aan de Bosporus staan ook precies om die reden aan de Anatolische kant van de stad, niet aan de Europese. De meeste mensen zoeken niet in de eerste plaats naar de allerveiligste plek om te wonen, maar naar een plek die past bij hun leven en levensstijl. Ik ook. Het gebouw met mijn appartement staat op een heuvel van stevige rotsgrond, maar is óók gebouwd in ouderwetse Ottomaanse stijl: dieper op de tweede en derde verdieping dan op de begane grond, want het zwiepen van het huis bij een beving aanwakkert in plaats van vermindert – en dat is het slechtste wat je kunt hebben als de aarde beeft. Geen idee wat er precies met mijn huis gebeurt als de ramp zich aandient.
Zijn we nou allemaal dom omdat we niet alleen maar in een gegarandeerd veilig huis willen wonen? Zijn we met zijn zestienmiljoenen dom omdat we hier in deze stad blijven wonen? Ben ik dom omdat ik nog steeds de noodzakelijke boodschappen niet heb gedaan? Oké, het antwoord op die laatste vraag is ‘een beetje dom ja’, maar op die andere vragen: nee. Feit is: je kunt niet je normale alledaagse leven leiden als je vorotdurend bezig bent met een dreigende ramp. Ik dacht eraan toen ik me vanavodn in een sportschool in het zweet stond te werken: ik denk dat mijn huis redelijk veilig is, maar wat als dit gebouw zwak is en de aarde nú begitn te schudden? Ik zou dood zijn – misschien. Of gewond, en naar een ziekenhuis moeten, maar er zou geen ziekenhuisbed te vinden zijn: negentig procent van de Istanbulse ziekenhuizen stort in bij een aardbeving, zo is recent nog berekend.
Je zult me nooit horen zeggen dat mensen niet ook zelf verantwoordelijk zijn voor hun veiligheid, zelfs in dit soort tragedies. Maar juist ook omdat het zo groot is en nauwelijsk te bevatten, omdat het zo verwoestend kan zijn en je niet op alle fronten grip hebt op je eigen veiligheid, heeft de staat een belangrijke taak. Dwing bouwbedrijven de voorschriften over veilig bouwen te volgen. Garandeer dat overheidsgebouwen als ziekenhuizen en scholen veilig zijn. Investeer in het verstevigen van de huizen van de armen, moedig rijken op elke mogelijke manier aan hun eigendommen aardbevingsbestendig te maken. En dat gebeurt nou net allemaal niét. En ik vrees dat de aardbeving in Elazig daar helemaal niets aan gaat veranderen.
Recente reacties