Kofi Annan, Al Gore en Abdullah Gül waren er. En gerenommeerde academici, en leiders van maatschappelijke organisaties, beroemd in en buiten hun vakgebied. Helen Clark, Wim Kok, prof. Tariq Ramadan, patriarch Bartholomeus, Wendy Chamberlin, Kemal Dervis, Lord Nicholas Stern. Het was, al met al, interessant en hier en daar zelfs inspirerend, maar maakt dat Istanbul tot het nieuwe Davos (de grote jaarlijkse top waar vele, vele wereldleiders samenkomen), zoals sommige Turkse officials graag zeggen? Bij lange na niet. Het congress ontbeerde globale urgentie en uitstraling. En werd soms ronduit misbruikt om de Turkse regering naar de mond te praten.
Ik heb het over de Leaders of Change Summit, die 14 en 15 maart werd gehouden in Istanbul. Ik was er voor mijn nieuwe bedrijf, IstanbulCongressCity. Mijn verbazing begon al toen ik bij de persbalie aankwam voor mijn toegangskaart en een programma kreeg in het Turks. Nu kon ik dat wel lezen, maar een Engels programma leek me toch praktischer. Maar dat was er niet, zei de persbaliedame in het Turks. Ze sprak geen Engels. Haar collega wel, maar die keek me aan alsof mijn bezoek volstrekt belachelijk was. Uiteindelijk werd ik bij de sponsorbalie wel geholpen en daar kreeg ik wat ik wilde.
In de hal met standjes van sponsors gebeurde hetzelfde: in sommige standjes stond alleen Turkssprekend personeel. De jonge mannen en vrouwen van de organisatie: zelfde liedje. Het personeel in het restaurant: geen Engels.
Dat is natuurlijk overkomelijk als de rest van het congres doordrenkt is van internationale allure. Maar dat was het niet. Sommige sessies waren internationaal, maar een flink deel van de panels waren gevuld met Turkse academici (van wie een deel ook geen Engels spreekt!), Turkse zakenmannen (nee, geen vrouwen) en Turkse journalisten. Hun bijdrages waren over het algemeen niet erg interessant. Ze hebben nogal de neiging om puur een Turks verhaal te houden, zonder het een niveau hoger of internationaler te tillen. Is ook niet makkelijk natuurlijk, als je alleen maar Turks spreekt en je je niet veel breder dan in die taal kunt informeren. Welk internationaal publiek wil weten welke afgelegen plekken in Turkije precies een vliegveld hebben gekregen? De Turkse minister van verkeer had zijn bijdrage interessanter kunnen maken door dieper in te gaan op de gecombineerde publiek-private financiering, maar dat deed hij in een bijzinnetje af. Om maar eens een voorbeeld te noemen.
Echt tenenkrommend werd het bij een sessie met de naam ‘Media die de wereld veranderen.’ Met Al Jazeera zeker, en met specialisten in multimediale online journalistiek? Nee: drie sprekers waren Turkse journalisten, de vierde was de redactioneel directeur van Euronews. Euronews, u weet wel, dat kanaal dat nooit ook maar een snipper urgent nieuws uitzendt en al zeker de wereld niet verandert. Alsof dat niet al pijnlijk genoeg was, waren er ook nog de stuitende antwoorden op vragen uit het publiek over persvrijheid in Turkije. Eén van de journalisten zei: ‘Ik wil onderdrukking natuurlijk niet goedpraten, maar journalistiek is geen titel die je een vrijbrief geeft tot criminaliteit’.
Wat natuurlijk totaal voorbij ging aan waar de kwestie van persvrijheid in Turkije nu om draait. Tuurlijk, journalisten mogen de wet niet overtreden, niemand staat boven de wet, maar dat is ook niet het probleem. Het probleem is dat journalisten achter de tralies zitten om wat ze schrijven. En degenen die vastzitten omdat de aanklager zegt dat ze echte misdaden hebben begaan? Die weten niet eens waarvan ze beschuldigd worden hun advocaten krijgen geen informatie over het bewijs tegen hun cliënten en ze worden maanden en soms jaren in voorarrest gehouden zonder een officiële aanklacht. Dat goedpraten door je te beroepen op ‘de rechtstaat’, zoals deze journalist deed, was ronduit belachelijk en schandelijk.
Wie die journalist was? Ümit Sezgin, redactioneel directeur van TRT Turk. Staatstelevisie dus, dik bevriend met de regering. Lucian Sarb, van Euronieuws, nam het gesprek snel over en een minuut later was persvrijheid geen gespreksonderwerp meer. Alsof Sarb was geïnstrueerd niet op de kwestie in te gaan. Media die de wereld veranderen? Wereld die de machthebbers beschermen!
Over een minuut, ‘one minute’, gesproken: dat is de beroemde uitspraak van premier Erdogan toen hij gast was in Davos in 2009. Hij kreeg toen niet de kans om tegen de Israelische president Shimon Perez zijn grieven te uiten over de Israelische behandelign van de Palestijnen en probeerde wanhopig het woord te krijgen door (in erbarmelijk Engels) ‘one minute, one minute!’ te roepen. Hij beende uiteindelijk boos weg en zwoer nooit meer naar Davos te komen. Dus ij moet gedacht hebben: als ik niet meer naar Davos kan, dan moet Davos maar naar mij toe komen.
Maar de echte wereldleiders volgden Erdogan niet naar Istanbul. Davos is de jaarlijkse place to be voor elke wereldleider, zoals afgelopen januari: Angela Merkel was er, Dmirty Medvedev, Jean-Claude Trichet, Aung San Suu Kyi (op video), Felipe Calderon, David Cameron, Abhisit Vejjajiva (Thailand), Susilo Yudhoyono, George Papandreou, Ban Ki-Moon, Bill Gates, Nicolas Sarkozy. Om er een paar te noemen. Geen van hen, en ik bedoel géén, liet zich ook in Istanbul zien. En als de Leaders of Change Summit zo gefocused blijft op Turkije en de AKP als deze (eerste) keer het geval was, dan gaat ook niemand overwegen om te komen. Istanbul is veel, maar absoluut niet het nieuwe Davos.
Altijd goed geschreven, bedankt.
Je moet in Turkije als journalist ook altijd op eieren lopen en dan nog snoeren ze je de mond. Tayip Erdogan is de grootste kind dat rond loopt in het politieke arena. Bij het geringste kritiek loopt hij als een kind weg.
Ja.. het is echt op z’n Nederlands vertaalde Turkije weer.. Het zou mij in ieder geval heel erg verbazen als dit soort ‘journalisten’ de kwaliteiten zouden hebben om gewoon objectief te kunnen schrijven oftewel denken.. Sarcasme en jaloezie druipt weer van alle kanten.. Op zich niets mis mee hoor.. alleen wel jammer dat de realiteit op deze manier met de vloer gelijk wordt gemaakt.. Jammer! Misleidende artikelen waarmee het Nederlandse volk die niet het luxe hebben om verder te kunnen kijken dan hun neus lang is, wordt weer op de verkeerde spoor gezet dankzij dit soort journalisten. Wat hield deze journalist tegen om de hele artikel onpartijdig op papier te zetten vraag ik me wel eens af.. Ooit door een Turkse vriend aan de kant gezet.. of toch het ontbrekende liefde voor het echte werk.. moet bijna wel.. die zo erg verdwaald is van de realiteit.. Gelukkig zijn er ook genoeg intellectuelen in Nederland die het beter weten..