Natuurlijk, hoogtepunten als de Aya Sofia en de Blauwe Moskee en het Topkapi Paleis zijn een bezoek meer dan waard, maar daarna wilt u natuurlijk wég van de toeristenstromen. Slenteren door stadsparken waar geen toerist komt, naar een traditioneel eet- en drinklokaal, en naar een buurthamam in plaats van naar die onpersoonlijke toeristische. Freelance journalist Fréderike Geerdink woont in de meest dynamische stad op aarde en vertelt u waar u wezen moet!
gepubliceerd met véél foto’s, onder andere van de Istanbulse fotograaf Duygu Arseven.
Er is wat voor te zeggen om bij een bezoek aan Istanbul een hotel te nemen aan de Aziatische kant van de stad (door Turken de Anatolische kant genoemd): je hebt vaak reden om een boot te nemen naar de Europese kant, waar de meeste toeristische hoogtepunten zijn. Op het water laat de stad zich prachtig zien: van de grote vrachtschepen die de stad alleen maar passeren en bakens als het Topkapi Paleis en de Bosporusbrug, tot de krijsende zeemeeuwen, de deinende vissersbootjes en de medepassagiers, even rustig varend in het verder zo jachtige Istanbulse verkeer.
Dichtbij de boot in Üsküdar ligt het Yeni Saray Hotel (Selmanipak Caddesi, Cesme Sokak 33, tel +90216 5530777, www.yenisarayotel.com, €43,- per nacht voor tweepersoonskamer). In Kadiköy is het Parkhouse Hotel, op steenworp afstand van de haven en het busstation, een prima keus (Muhurdar Fuat Sokak 12, tel +90216 3361080, www.parkhousehotels.com, €75,- per nacht voor tweepersoonskamer).
Vrouwvriendelijke moskee
Zonder twijfel de meest bijzondere moskee van de stad: de Şakirin Moskee, in het Anatolische stadsdeel Üsküdar. Geopend in 2009 en ontworpen door Zeynep Fadillioglu, die prijzen won met haar ontwerpen voor hippe bars en restaurants. De Şakirin Moskee is licht, modern, open en vrouwvriendelijk: het vrouwengedeelte is geen donker deel achterin de moskee, maar een prachtige, lichte en ruime vide – je zou haast medelijden krijgen met het manvolk, voor wie het vrouwengedeelte verboden terrein is. De moskee ligt bij de ingang van de immense Karaca Ahmet-begraafplaats, één van de grootste van Turkije. Een oase van rust, met grafstenen die soms dateren uit de zestiende eeuw. Ingang moskee en begraafplaats: Nuh Kuyusu Caddesi, Selimiye (Üsküdar). Makkelijkst is een taxi te nemen, de naam van de moskee spreekt u uit als Sjakirien Djaamie.
Istanbul 2010
Het zou een ware blamage zijn geweest: vorig jaar stond de UNESCO op het punt om Istanbul te schrappen van de Werelderfgoedlijst en te plaatsen op de lijst van Bedreigd Werelderfgoed. En dat terwijl de stad druk bezig was met de organisatie van Istanbul Culturele Hoofdstad van Europa 2010. Het liep met een sisser af. Geweken is het gevaar echter nog niet, want er blijven historische gebieden sneuvelen en beschadigd raken door stadsvernieuwing en onhandige renovaties.
Desalniettemin: Istanbul 2010 is natuurlijk absoluut een bezoek waard. Weten wat waar te doen is? Zoek het uit op http://www.en.istanbul2010.org, of breng een bezoekje aan het informatiecentrum. Dat zit aan de Atlas Pasaji, een passage aan de belangrijkste winkelstraat van de stad, Istiklal Caddesi (links als je vanaf het Taksim Plein komt).
Verboden liefde
Vanaf een boot op de Bosporus zie je, vooral aan de Anatolische kant, prachtige oude landhuizen langs het water. Yali’s worden die genoemd. En helaas zijn ze privé- en staatseigendom en niet open voor publiek. Gelukkig is er ‘Verboden Liefde’, een Turkse roman uit 1900 die onlangs in het Nederlands is vertaald. Het speelt zich af in een yali en vertelt het verhaal van Bihter, een jonge vrouw die puur om het geld trouwt met een rijke oudere man, maar al snel naar gepassioneerde liefde hunkert. Overdadig geschreven, maar absoluut een ‘draak’ met grote klasse. Lezen vóór je naar Istanbul afreist, anders komt u uw hotel niet eens uit!
Verboden liefde, door Halid Ziya Usakligil, uitgeverij Athenaeum, € 34,95.
Mooiste museum
Het ligt niet in het toeristische centrum, dus veel toeristen nemen de moeite niet er naartoe te gaan: het Kariye Museum. Jammer, want deze voormalige kerk is één van de mooiste musea van de stad. Prachtige mozaieken en fresco’s, met een pleintje erbij waar u wat kunt eten en drinken. Het Kariye Museum ligt dichtbij de oude stadsmuur van Istanbul, die u eigenlijk ook niet mag missen.
Kariye Museum, Kariye Camii Sokak, in de oude wijk Fatih. Meer info in elke Istanbul-gids.
Slenteren en hengelen
Ik doe het veel en graag, slenteren langs de Bosporus of de Zee van Marmara. Een paar fijne locaties:
* Zee van Marmara tussen Kocamustafapasa en Eminönü. Neem het stadstreintje dat vertrekt vanaf het treinstation aan de Europese kant, bij Sirkeci, en stap uit op het vierde (Yenikapi) of vijfde (Kocamustafapasa) station. Loop langs het water terug in de richting waar de trein vandaan komt. U wandelt in levendige stadsparken met indrukwekkend uitzicht op zee.
* Arnavutköy. In de Ottomaanse tijd woonden hier Albaniërs – letterlijk betekent Arnavutköy ‘Albanees dorp’. De kustlijn staat vol oude houten huizen, allemaal even mooi gerestaureerd. Arnavutköy ligt net iets noordelijker dan de wijk Bebek, waar tout beroemd Istanbul woont en waar het ook lekker slenteren is. Arnavutköy en Bebek liggen net ten noorden van de eerste Bosporusbrug, aan de Europese kant van de stad.
* Tussen Üsküdar en Harem. Loop van de haven van Üsküdar naar de Maiden Tower (in iedere reisgids te vinden), en dan verder langs het water naar het busstation Harem. Tip: vanaf Harem gaan boten naar de Europese kant!
Ik neem trouwens ook wel eens een hengel mee om mijn avondmaal te vangen. Heeft u een hengel? Hup, in de koffer! Vissen is tijdverdrijf nummer 1 in Istanbul (en voor sommige mensen bittere noodzaak), en waarom zou u daar als toerist niet eens tussen gaan staan? Vissen niet teruggooien trouwens: uw buurman-visser is er blij mee!
Slenteren en winkelen
Dat doet u natuurlijk in Istiklal Caddesi, de beroemdste winkelstraat van de stad. Tot u erbij neervalt. U kunt ook halverwege, bij het Galatasaray Lyceum, de moderne winkels achter u laten en op antiekjacht gaan. Dé antiekwijk is Cihangir, die grof gezegd tussen de Istiklal Caddesi en het water ligt. Sla bijvoorbeeld in Istiklal Caddesi bij het Galatasaray Lyceum de Yeni Carsi Caddesi in, en daal af richting de Bosporus. Als u het tramstation Findikli als eindpunt aanhoudt, loopt u vanzelf door Cihangir.
Cihangir is ook leuk qua hotels en restaurants. Aanrader: Hotel Villa Zürich, http://www.hotelvillazurich.com (Akarsu Yokusu Caddesi 44-46, Cihangir, tel +90212 2930604, € 120,- per nacht voor tweepersoonskamer). De bovenste verdieping van Zürich heeft een goed visrestarant. Nog een restaurant-tip: 5. Kat (De vijfde verdieping), Soganci Sokak 7, 5e verdieping (met lift), tel +90212 2496608, www.5kat.com. U kunt er ook ontbijten.
Even gymen
Ik hangs ’s ochtends graag in een park langs de Bosporus een uurtje in de gemeentelijke fitnesstoestellen. Uitzicht: links de Bosporusbrug, een heel eind naar rechts de Fathi Sultan Mehmetbrug (de tweede brug over de Bosporus), passerende schepen. Vaak gymen er allerlei mensen met me mee, van ouders met kinderen tot gehoofddoekte vrouwen en oudere mannen. Echt intensief sporten kun je het niet noemen, maar lekker is het wel. Mijn favoriete plek: het park pál aan de Bosporus naast het Beylerbeyi Paleis (rondleiding waard!), aan de Anatolische kant van de stad.
5x lekker eten
1. Club/restaurant 360. Istiklal Caddesi, Misir Appartement, 8ste verdieping. Vanaf het Taksimplein, ietsje na Galatasaray Lyceum aan de linkerkant – zie bordje op de gevel. Trendy restaurant met geweldig uitzicht. Vrijdag en zaterdag na middernacht: dansen! Reserveren aanbevolen, www.360istanbul.com.
2. The House Café. Verschillende locaties, maar die in Ortaköy is het best want terras aan de Bosporus. Reserveren! Salhane Sokak 1, Ortaköy, www.thehousecafe.com.tr
3. Kanaat Lokantasi. Eén van de oudste restaurants in Istanbul (1938!) en de beroemdste in de wijk Üsküdar. Selmani Pak Caddesi 9, dichtbij de haven. Ottomaanse keuken, ook ideaal voor de lunch. Razendsnelle bediening, hier spendeer je geen uur. Beroemd om de toetjes!
4. Çiya. In de gezellige wijk Kadiköy, Anatolische kant van de stad. Kebabs, maar ook veel keus voor vegetariërs. Güneşlibahçe Sokak 43, 44 en 48, www.ciya.com.tr.
5. Viktor Levi. Zowel aan de Anatolische kant (Moda Caddesi, Damaci Sokak 4, Kadiköy, www.modaviktorlevi.com, met tuin!) als aan de Europese (Hamalbasi Caddesi 8A, Galatasaray, Beyoglu. www.viktorlevisarapevi.com).
Kuzguncuk
Eén van de charmantste wijkjes van de stad: Kuzguncuk. Makkelijk bereikbaar door vanaf de boot in Üsküdar de kustweg richting de Bosporusbrug te nemen, lopend (een minuut of twintig) of met de bus (5 minuten). De wijk staat bekend om de mix van religies die hier vroeger woonde, om de oude houten Istanbulse huizen die vaak prachtig gerestaureerd zijn én om de creatievelingen die er wonen en de kleine galerietjes. Aan de kustweg, net nadat je de bus uitstapt, staan een moskee en een Armeense kerk gebroederlijk naast elkaar. En als u de straat bij de bushalte ingaat, de Icadiye Caddesi, vindt u aan de rechterkant een Grieks-orthodoxe kerk met heerlijk rustige binnenplaats. Aan de Tufan Sokak zit een Griekse begraafplaats, en een eindje hogerop in de wijk, bijna aan het eind van de Kuzguncuk Deresi Sokak, vindt u laatste rustplaatsen van Joden en Armeniërs. Maar vergeet niet in Kuzguncuk ook gewoon lekker rond te dwalen!
Bliep!
Akbil, dat is de afkorting van Akilli Bilet, oftewel ‘slim kaartje’. Het is een plastic hanger met een chip erin, ongeveer zo groot als een sleutel. U kunt er vrijwel al het Istanbulse openbaar vervoer mee in. En het werkt heel simpel: als u het ov instapt, drukt u de chip op een machientje bij de ingang en met een luide bliep wordt het ritje afgeschreven. De chip is niet persoongebonden: u kunt voor iedere passagier een keer ‘bliepen’. Een Akbil kost 6 lira. U koopt ‘m bij grotere bus- boot- en metrostations. Daar kunt u ‘m ook opladen: geef de Akbil en het bedrag waarmee u wilt opladen af aan het loket, of gebruik de feilloos werkende (geen geintje!) oplaadmachines.
Hmmmm hamam!
Veel toeristen belanden op zoek naar hamamgenot tóch in die toeristische hamams in en rond Sultanahmet. Terwijl ze zich nog zó hadden voorgenomen om naar een niet-toeristisch badhuis op zoek te gaan. Wilt u ook naar een doodgewone buurthamam? Da’s niet zo moeilijk, want elk stadsdeel heeft er een paar. Ze zitten van oudsher naast de moskee, en ze zijn van buiten makkelijker herkenbaar aan de koepelvormen op het dak. Mijn vaste hamam zit in de wijk waar ik woon, Üsküdar, en heet de Çinili Hamami, gebouwd in 1640. Adres: Murat Reis Mahallesi, Çavusdere Caddesi. All in pakket kost 25 lira, en da’s toch mooi (minstens) de helft van de prijs die u in toeristische hamams betaalt!
Raki, mezeler en vis: onlosmakelijk verbonden
Consternatie vorig jaar: de Turkse regering verbood het om in reclame voor de nationale alcoholische drank raki ook voedsel te laten zien. Het stuwde de creativiteit van reclamemakers op tot hilarische hoogten, tot een rechtbank het verbod ongeldig verklaarde. En terecht, want raki (niet uit te spreken als raaaaki maar als rakku) en eten zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ga maar eens kijken in een meyhane, een traditioneel eet- en drinklokaal. Mijn favoriet is Cumhuriyet (Republiek), aan de Balik Pazari, een druk zijstraatje van Istiklal Caddesi – Cumhuriyet zit nét voorbij de ergste drukte aan de linkerkant (nr. 47). Op de eerste verdieping eten is het leukst. Vraag niet naar een menukaart, maar vraag of u de ‘mezeler’ mag zien, de (veelal vegetarische) voorgerechten. Die presenteren ze aan tafel, en u wijst aan welke u wilt. Neem het ervan, en bestel daarna een visje – vraag ook of u die even kunt zien, en kies dan. Om het feest compleet te maken neemt u er natuurlijk een flesje raki bij (mengen met water en ijs). Zó doen Turken dat!
Fréderike Geerdink woont sinds 2006 in Turkije en sinds 2007 in Istanbul. Ze is freelance journalist voor onder andere het ANP, Opzij, Volkskrant Magazine, HP/De Tijd en de Groene Amsterdammer. Ze houdt een weblog bij over actuele ontwikkelingen en het dagelijks leven in Turkije op www.journalistinturkije.nl.
Recente reacties