Omdat het de eerste keer is dat zo veel parlementariërs de eed niet afleggen, is nog onduidelijk wat er nu moet gebeuren. Het is bijvoorbeeld de vraag of er parlementaire commissies gevormd kunnen worden met onbeëdigde afgevaardigden. Waarschijnlijk wordt besloten het zomerreces uit te stellen, en de problemen op te lossen voor het parlementaire jaar begin oktober weer begint. 

Toenadering

Er lopen verschillende bezwaarprocedures om de opgesloten parlementariërs alsnog vrij te krijgen. Als dat lukt, kunnen zij, en de weigeraars van vandaag, alsnog de eed afleggen. Ook een wetswijziging is een mogelijkheid, maar daarvoor moet regeringspartij AKP in actie komen en of premier Erdogan daartoe bereid is, is onduidelijk. Woensdag staan ontmoetingen op het programma tussen de AKP, de CHP en de MHP, met als onderwerp het kiezen van een nieuwe voorzitter van het parlement. Mogelijk ontstaat daar een eerste toenadering.

De pro-Koerdische partij BDP was de grote afwezige tijdens de installatie van het nieuwe parlement. Zij wonnen flink bij de verkiezingen van 12 juni. Zes BDP-politici zitten in de gevangenis of zijn in het verleden veroordeeld wegens ‘aan terrorisme gerelateerde misdrijven’. Rechters besloten dat zij niet worden vrijgelaten uit voorarrest, ondanks de regel dat parlementariërs immuniteit krijgen. 

Geweld

Uit protest kwam de hele BDP-fractie vanmiddag niet opdagen. Sterker nog: de BDP besloot haar wekelijkse vergadering voortaan niet meer, zoals de gewoonte is, in het parlement te houden, maar in Diyarbakir, de grootste Koerdische stad in het zuidoosten. Komt het debat over een nieuwe grondwet niet snel op gang, dan is er een serieuze kans dat de Koerdische afscheidingsbeweging PKK het geweld in Turkije zal opvoeren. PKK-leider Öcalan bemoeit zich vanaf het gevangeniseiland waar hij opgesloten zit nadrukkelijk met de politiek.

De grootste oppositiepartij, de CHP, was wel bij de installatie van het nieuwe parlement aanwezig, maar de fractieleden weigerden de eed af te leggen. Twee van hun parlementariërs zitten vast wegens betrokkenheid bij vermeende coupplannen. CHP-leider Kilicdaroglu verklaarde dat zijn fractieleden de eed pas afleggen als álle gekozen parlementariërs hetzelfde kunnen doen, daarbij nadrukkelijk óók doelend op de BDP-politici.