ISTANBUL – De Turkse regering heeft een overwinning geboekt bij het referen- dum over een pakket grondwetswijzigingen. Een meerderheid van 58% van de Turken stemde voor, 42% tegen. Ook Nederlandse Turken hebben hun stem uitgebracht tijdens het referendum. Sommigen vlogen zelfs speciaal naar Turkije om hun stem voor of tegen uit te brengen.
Zijn Ja-stem heeft Tolga Teker (21, student aan de VU in Amsterdam) 200 euro gekost: hij vloog vrijdag naar Istanbul en vliegt zondagnacht weer terug. ‘Ik heb nooit in Turkije gewoond’, vertelt hij, ‘maar ik voel me verbonden met het land. Turkije heeft nog steeds een militaire grondwet, opgesteld door de militairen in 1982. Dit is hét moment om te stemmen tegen die grondwet, om veranderingen mogelijk te maken.’
De grondwetswijzigingen – variërend van berechting van de coupplegers, meer rechten voor vrouwen en kinderen en flinke veranderingen bij benoemingen van rechters in juridische raden – werden vandaag als één pakket aan de Turkse bevolking voorgelegd. De berechting van coupplegers is belangrijk voor Teker, maar ook het feit dat het parlement meer te zeggen krijgt bij de benoemingen van rechters in hoge juridische organen, spreekt hem aan. ‘Zo is het in Nederland ook.’
Nederlanders met een Turks paspoort kunnen, als ze niet geregistreerd staan in Turkije, alleen op het vliegveld stemmen. Dat kon al eerder dan vandaag. Lale (31, niet haar echte naam) had vorig weekend haar stem al uit kunnen brengen, toen ze in Istanbul was. ‘Maar ik had alleen mijn Nederlandse paspoort bij me. Maar ik had denk ik toch niet gestemd. Ik leef niet in Turkije, ik betaal er geen belasting, wie ben ik dan om me uit te spreken over Turkse politiek? Ik zou ook niet weten wat ik moest stemmen. Sommige wijzigingen vind ik goed, andere niet. Hoe kan ik dan Ja of Nee zeggen?’
Het is een veelgehoorde klacht: veel Turken denken dat het beter was geweest als de wijzigingen in samenhangende pakketjes aan de kiezers waren voorgelegd. Voor Eser Tozum (30, tolk) was kiezen echter niet moeilijk: ‘Ik heb Nee gestemd, natuurlijk.’ Ze woont sinds vier jaar in Istanbul en werkt internationaal, en leefde tussen haar vierde en 27-ste in Nederland. ‘De belangrijkste reden is dat ik voel dat het secularisme in gevaar is. Turkije wordt conservatiever, religieuzer. Ik kom uit een sociaal-democratisch nest, ik wil dat Turkije modern blijft. En die veranderingen in de juridische macht zinnen me ook niet. Dat moet je niet overhoop halen, je moet als burger toch op rechters kunnen vertrouwen?’
Ook Oya Capelle (57, actrice) vond het moeilijk om de wijzigingen te doorgronden. Ze woonde 35 jaar in Nederland, is nog vaak in Amsterdam, en heeft vooral tegen gestemd omdat ze regeringspartij AKP, die de wijzigingen opstelde, niet vertrouwt. ‘Ik vind dat geloof en politiek gescheiden moeten zijn. Daarom heb ik Nee gestemd.’
(zondagmiddag geschreven, update zondagavond)
idem dito…
vrienden van mij – inclusief mijzelf – zijn ook tegen gaan stemmen…
helaas mocht het niet baten, hopelijk zullen andere partijen met een nieuwe, betere strategie komen om deze partij van het kroon af te slaan.
Mooi evenwichtig stuk, Frederike. Door mijn betrokkenheid met Turkije én mijn er op dit moment niet wonen, ben ik niet aldoor in staat om voors en tegens in die mate af te wegen dat ik met een eenduidige uiteindelijke keuze te kan maken, me een mening te kunnen vormen.
Vanuit mijn bezorgdheid voor Turkije’s toekomst – Ik zie duidelijk het gevaar van de uitkomst zoals die nu is – ben ik blij met mensen zoals jij die betrokken beide kanten van de medaille belichten.
…Ik wou dat er een derde kant van de medaille was.
Dank je wel!
Hartelijke groet,
Carolien Geurtsen