ISTANBUL – Terwijl de laatste peilingen voorspellen dat de Turkse bevolking zondag in het referendum een pakket grondwetswijzigingen met een nipte meerderheid zal goedkeuren, is donderdag de felle campagne tot stilstand gekomen. Het is suikerfeest, en dat zorgt voor rust: geen lawaaiige verkiezingskaravanen meer, geen opzwepende muziek bij standjes van uiteenlopende partijen, geen heftige discussies op straat. Nog drie dagen, dan spreekt de kiezer zich uit.
De campagne van zowel het EVET (JA)-kamp voor als het HAYIR (NEE)-kamp tegen de constitutionele hervormingen is de afgelopen weken fel geweest. De leiders van de drie grootste politieke partijen deden soms drie steden op één dag aan om menigtes ervan te overtuigen de grondwetswijzigingen te steunen of juist af te wijzen. Inhoudelijke argumenten deden daarbij niet altijd terzake. De leiders spraken zich ook uit over onderwerpen als een amnesty voor leden van de Koerdische afscheidingsbeweging PKK en het hoofddoekverbod op universiteiten; zaken die niets te maken hebben met het pakket grondwetswijzigingen.
Bij demonstraties speelde vaak hetzelfde: Nee-demonstraties leken vaak meer anti-AKP-bijeenkomsten, en er werd zelfs geprotesteerd tegen stijgende electriciteits- en waterprijzen. De verdachtmakingen tegen premier Erdoğan gaan ver: hij zou het sultanaat opnieuw willen invoeren, met zichzelf als sultan.
Over het algemeen wordt de discussie met woorden gevoerd, maar rake klappen zijn er ook gevallen: zowel mensen in het Ja- als het Nee-kamp hebben zich schuldig gemaakt aan geweld. Terwijl in feite niemand twijfelt aan de noodzaak van een nieuwe grondwet: de huidige stamt uit 1982 en is ingevoerd door de militairen die destijds de macht in handen hadden. Maar hóe de grondwet wordt gewijzigd en vooral door wíe, raakt de Turken diep.
De campagne maakt helder dat er veel meer speelt dan een pakket grondwetswijzigingen alleen. Achterdocht tegen de AKP speelt de hoofdrol: de oppositie vreest dat de AKP de grondwetswijzigingen zal gebruiken om de juridische macht in haar greep te krijgen. Het parlement krijgt immers meer bevoegdheden bij het benoemen van rechters, en de AKP heeft een stevige meerderheid in het parlement.
Daar kan overigens volgend zomer verandering in komen: dan zijn er algemene verkiezingen. De uitkomst van het referendum is een indicatie van de populariteit van premier Erdoğan en de AKP. Alle partijen grijpen het referendum aan om alvast een voorschot te nemen op de verkiezingen.
Ondertussen mengen ook Bekende Turken zich in het debat. Toen schrijver en Nobelprijswinnaar Orhan Pamuk zich uitsprak vóór de grondwetswijzigingen, was dat voorpaginanieuws, en ook het JA van Turkije’s beroemdste zangeres, Sezen Aksu, haalde alle kranten. De AKP spant columnisten van regeringsgezinde kranten voor haar karretje, in het Nee-kamp scharen zich verschillende bekende kunstenaars.
Een laatste peiling duidt ondertussen op een nipte overwinning voor Ja. Maar pas op: het onderzoeksbureau heeft warme banden met de AKP, en volgens andere peilingen heeft acht tot tien procent van de kiezers de knoop nog niet eens doorgehakt. Het Suikerfeest heeft de campagne precies op tijd het zwijgen opgelegd: er is nog drie dagen tijd om in stilte na te denken over Ja of Nee.
Beste mevrouw Geerdink,
Ik verwacht Turkse volkeren op zondag dus vandaag meerderheid NEE zeggen tegen grondwet wijzigen als ik,
ik zeg een dikke NEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE !!!!!!!!
Groeten,
Aslan – Almelo
Ik wacht ook vol spanning af wat de uitkomst zal zijn.
Hoop zelf op een uitkomst wat positief zal zijn voor de normale burger. Bedankt voor je uitleg!
Maar wat zijn nu precies de inhoudelijke wijzigingen waar mensen voor of tegen kunnen stemmen?
Deniz, hier wat basic info op wikipedia: http://bit.ly/dkLQV5 en als je er écht diep in wilt duiken: http://bit.ly/bDsakn (in het Engels). Mijn ANP-stukken worden door het ANP verspreid met andere stukken met aanvullende info, die worden door de ANP-bureauredactie geschreven maar die verschijnen (oa om copyrightredenen) niet op mijn site. Dus vandaar dat je hier af en toe wat feitelijke info mist. Dank voor je vraag, kan ik mooi even wat aanvullende links geven!
Bedankt voor de extra info, erg handig! Punt 9 op wikipedia (“Parlementariërs verliezen hun functie niet wanneer de politieke partij waarvan ze lid zijn verboden wordt door het Turkse Constitutionele Hof.”) vind ik wel een bijzondere. Dus als een partij wordt verboden, blijven de parlementariers, inclusief naar ik aanneem de ideeen van die inmiddels verboden partij en kunnen ze gewoon blijven stemmen etc. Het directe effect van het verbod wordt zo wel verkleind. Begrijp ik dat goed?
Ik ben net op vakantie geweest in Turkije en heb rekening gehouden met de verkiezingsdatum om ook te kunnen stemmen. Maar helaas is het niet gelukt omdat ze het noodzakelijk achtten dat ik een Turks paspoort bij me had. Maar al jaren maak ik daar geen gebruik meer van, omdat ik gewoon met een Turkse identiteitspas het land binnen mocht. Ik vond het niet nodig om, om de 5 jaar weer te betalen voor een nieuw Turkse passpoort.
Helaas heb ik niet kunnen stemmen. Ik zou tegenstemmen en zo zouden velen anderen ook doen als ze niet weg waren met vakantie wegens een nationaal feest. Het is allemaal heel bewust en ‘goed’ geregeld.
Wat mij heel erg verbaast is, is de positieve reactie van het Westen. Een herziene grondwet werd door bijna idereen noodzakelijk gevonden, maar er zitten 2 kwade veranderingen tussen het hele reeks en dat zal het land absoluut niet goed doen.
Wat denk je als je weet dat
alle rechters door de regering worden benoemd
en dat het hooggerechtshof verdwijnt
Niks democratie!
@citocit: het is niet waar dat alle rechters voortaan door de regering worden benoemd, en dat het hooggerechtshof verdwijnt klopt ook niet. Hoe kom je daar bij eigenlijk? Echt: misinformatie.
Sorry Frederike,
Wat CItocit aangeeft, klopt wel.. ik adviseer je om de turkse documenten door te nemen,.. Een x aantal wordt door de regering benoemt… Door deze nieuwe Grondwet…
Sude-naz, ik weet het echt zeker hoor, wat Citocit zegt klopt niet…